ئەڤرۆ ئه‌م د سیستەمەکێ جیهانی یا ئالۆز دا دژین کو د ناڤبه‌را دو مۆدێلێن سه‌ره‌کی دا‌ برێڤەدچیت: سیستەمێ وێستڤالی و سیستەمێ لیبرال.  سیسته‌مێ وێستڤالیا پشتی په‌یمانا وێستڤالیا ل سالا 1648‌ ده‌رکەفت ، په‌یمانه‌ک کو بنگه‌هێن نوو یێن پەیوەندییێن نێڤدەولەتی دانان. ئه‌ڤ سیسته‌مە ل سه‌ر بنگه‌هێ رامانا سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تێ یه‌، ب رامانا وێ یەکێ کو هه‌ر ده‌وله‌تەک خودان مافێ خۆ یه‌ و بێی ده‌ستوه‌ردانا ده‌وله‌تێن دی د دیارکرنا چارەنڤیسێ خۆ دا‌خۆ ب رێڤه‌ببەت‌، هه‌روەسا مافێن گه‌لان ناس دکەن.

ئەڤ پره‌نسیپە بوونە ‌ئه‌گه‌رێ کێمکرنا شه‌رێن مه‌زن، ژبه‌ر کو وان تا رادەیەکێ رێزگرتنا سنۆر و سه‌رخوه‌بوونا ده‌وله‌تان د سەپاند. ژ ئالیێ دی ڤه‌، پشتی شه‌رێ جیهانێ یێ دویێ، ویلایەتێن ئێکگرتی بزاڤکرن جیهانه‌کا (سیستەمێ لیبرال) ئاڤا بکهت‌. ئه‌ڤ سیسته‌مە ل سه‌ر ئه‌ساسێن وه‌کی دهیمۆکراسی، ئازادی، مافێن مرۆڤان و کاپیتالیزما بازرگانی هاتیه‌ ئاڤاکرن. ئەمریکا سازیێن نێڤدەولەتی، وه‌کی نه‌ته‌وه‌یێن ئێکگرتی ژ بۆ به‌لاڤکرنا ڤان پره‌نسیبان و بزاڤا پێکانینا وان ل جیهانێ کر.  نها ئه‌م دبینە شاهدحالێ ناکۆکیێن ڤان هه‌ردو سیسته‌مان. ئەمریکا بزاڤان دکەت کو سیستەمێ لیبرالی فه‌رز بکەت‌، لێ ژ به‌ر هنده‌ک کریارێن وێ یێن کو ل گەل ڤان پره‌نسیبان ‌ ناکۆکن، مینا پشتەڤانیا وێ بۆ ئسرائیلێ و بنپێکرنا مافێن مرۆڤان ل وێرێ تووشی ڕه‌خنه‌یان دکەت. ل ئالیێ دی روسیا و چین سیسته‌مێ وێستڤالیا پێ باشترە کو دوپاتییێ ل سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تان و ده‌ستوه‌رنەدانێ د کارێن وان یێن ناڤخۆیێ دا دکەت‌، لێ ئه‌و وه‌لات جار جار ڤان پره‌نسیبان بنپێ دکه‌ن. وه‌ک ده‌ستوه‌ردانا روسیا ل ئوکراینا.

ئه‌ڤ ڕه‌وشا ئالۆز د جیهانێ دا‌ ئاژاوە و نەسەقامگیریێ چێدکەت‌، د دەمەکێ دا وه‌لات بزاڤێ ددن سیستەمێ خۆ ب سەپینن، ئەڤ ناکوکیە دێ بنە ئەگەرێ درستبوونا ئالۆزی و ناکوکیێن د ناڤبەرا وەلاتان ل سەر بنەمایێ لێکدانێن جودا بۆ چەوانیا برێڤەبرنا پەیوەندییێن نێڤدەولەتی.