ئه‌ڤرۆ رۆژا جیهانى یا چایێ یه
بەلاڤ بکە
گاڤ
ئه‌ڤرۆ رۆژا جیهانى یا چایێ یه كو پشتى ئاڤێ زێده‌ترین ڤه‌خوارنه و چا ب مفایه ب تایبه‌ت بۆ هه‌ودانان و دابه‌زینا سه‌نگا له‌شى و ل ناڤا گه‌له‌ك جڤاكان ژى گرنگیه‌كا كلتۆرى هه‌یه.
چا كو ژ رووەکێ Camellia sinensis دهێته دروستكرن و زێده‌ترین ڤه‌خوارنه پشتى ئاڤێ، بۆچوونێن جودا ل سه‌ر ده‌ستپێكا چایێ هه‌نه، هنده‌ك دبێژن چا بۆ جارا ئێكێ ل باكۆرێ رۆژهه‌لاتێ هندستانێ و باكۆرێ میانمار و باشۆرێ رۆژئاڤا چینێ هاتیه دروستكرن، هه‌رچه‌نده جهێ وى رووه‌كێ چا ژێ دهێته به‌رهه‌مئینان تا نوكه نه‌دیاره، لێ ل چینێ به‌ریا پێنج هزار سالان ده‌ست ب ڤه‌خوارنا چایێ كریه.
به‌رهه‌مئینانا چایێ ئامرازه‌كێ سه‌ره‌كى یه بۆ ژیانا ملیۆنان خێزانان ب تایبه‌ت ژى ل وه‌لاتێن ژنوو پێگه‌هشتى، هه‌روه‌سا ژێده‌ره‌كێ بنه‌ڕه‌تى یه بۆ ژیانا ملیۆنان خێزانێن هه‌ژار ل ناڤا وان وه‌لاتان.
پیشه‌سازیا چایێ ژێده‌ره‌كێ سه‌ره‌كى یێ داهاتێ هنده‌ك وه‌لاتێن هه‌ژاره، هه‌روه‌سا ده‌لیڤه‌یا دامه‌زارندنێ وه‌ك كه‌رته‌كێ كارا ل ناوچه‌یێن دوور و كێم ئابۆر د ره‌خسینیت، چایێ رۆله‌كێ گرنگ د گه‌شه‌پێدانا گوندان دا هه‌یه و كێمكرنا هه‌ژاریێ ژى مفایه‌كێ دى یێ چایێ یه.
ڤه‌خوارنا چایێ مفایه‌كێ باش بۆ ساخله‌میا مرۆڤى هه‌یه ب تایبه‌ت ژى بۆ هه‌ودانان و دابه‌زاندنا سه‌نگا له‌شى و بۆ دژه ئۆكسیدێ ژى مفایه‌كێ دى هه‌یه، هه‌روه‌سا چا د ناڤا كۆمه‌لگه‌هان دا گرنگیه‌كا كلتۆرى ژى هه‌یه.
ل جیهانێ زێده‌تر ژ 13 ملیۆن كه‌سان ل ناڤا زه‌ڤیێن بچووك یێن تۆڤێ چایێ كار دكه‌ن و پشتبه‌ستنا وان یا ئابۆرى ل سه‌ر وى به‌رهه‌مى یه.
ل چین و ژاپۆن چار هزار ناوچه و زه‌ڤیێن چایێ هه‌نه كو رێكخستنا ساخله‌میا جیهانى ب میراته‌كێ جیهانى ناڤكریه و گرنگیه‌كا مه‌زن پێ دده‌ن.
ل گۆرى نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى ل چه‌ند سالێن بهێت خواست ل سه‌ر چایا ره‌ش دی بۆ 2.2%ێ بلند بیت و به‌رهه‌مئیانانا چایێ ژى دێ گه‌هیته 4.4%ێ تا سالا 2027ێ.