حەفتێ ئوکتۆبەرا سووریێ
بەلاڤ بکە
رزگار حەمید شەریف
رۆژا چارشەمبییێ، هێزێن ئۆپوزسیۆنا سووریێ یا سەر ب تورکیا ڤە، ب تایبەتی دەستەیا تەحریرولشام (بەرەیێ نوسڕە) کو د لیستا تیرۆرا ئەمریکا، ئەورۆپا و رۆسیا دا یە، هێڕشەکا ژ نشکەکان ڤە، کرە سەر سوپایێ سووریێ و شیان پارێزگەها ئدلب و پڕانیا حەلەبێ و دەڤەرا ستراتیژی یا تلرەفعەتێ داگیربکەن و بکەڤنە سەر جادەیا ناڤدەولەتی یا 45، کو ژ حومس و حەمایێ دچیتە شامێ. ئەرێ بۆچی نوکە ئەڤ هێڕشە هاتە کرن؟ کی ل پشت ڤێ هێڕشێ یە؟ بۆچی رۆسیا خۆ ڤەکێشا؟ و بۆچی ل دەستپێکێ ئەمریکا و ئەورۆپا بێ دەنگ بوون؟ ئەنجام دێ چ بن؟
بۆچی چارشەمبییێ ئەڤ هێڕشە هاتە کرن؟
ل رۆژا ئاگربەستا شەڕێ ئسرائیل و حزبوللایێ، ئەڤ هێڕشە هاتە کرن، ژ بەر کو هەمی دونیا مژویلی ڤێ کێشەیێ بوون. هەروەسا ژ بەر کو حزبوللایێ هەمی هێزێن خۆ ژ سووریا بۆ لوبنانێ ڤەکێشا بوون و ئیران ژی تا راددەیەکی مژویلی شۆکا پشتی کوشتنا حەسەن نەسڕولایی و ئیسماعیل هەنیەیی و ژ دەستدانا نفوزا خۆ بی. ژ بەر ڤان ئەگەران، ڤالاهییا ئەمنی چێبوو و هێزێن چەکدار ب هاریکاری و زانیاریێن لەشکەری و سیخۆری و پشتەڤانییا سەربازی ئەڤ هێڕشە کر.
بۆچی رۆسیا و سووریا خۆڤە کێشان؟
رۆسیا کو گەرەنتۆرا مانا رژێما ئەسەدی یە و بنگەهێن وێ یێن سەربازی ل حەلەب و ئدلیبێ هەبوون، خۆ ڤە کێشا و داخواز ژ سووریا ژی کر کو خۆ ڤەکێشیت. ئەڤە ڤەکێشانەکا تەکتیکی یە، دا کو نیشا جڤاکا ناڤدەولەتی بدەن کو گرۆپێ تیرۆریستی یێ تەحریرولشام (بەرەیێ نوسڕە) و چەند گروپێن دی یێن تیرۆرست، دەڤەرەکا بەرفرهـ داگیرکرییە و مەترسینە ل سەر ئاسایشا ناڤچە و جیهانێ. دا کو ئەڤ چەندە وێ شەرعیەتێ بدەتە رژێما ئەسەدی کو ب پشتەڤانییا رۆسیا و ئیرانێ 'بەلکی هندەک ژ دەولەتێن کەنداڤی ژی' ڤان گروپان ژ ئدلیب و حەلەب و دەڤەرێن دی یێ داگیرکری دەربکەن و دویماهیکا ڤان گرۆپان بینن. دەولەتێن خەلیجی ژی کو بەری نوکە پشتەڤانییا ڤان گروپان دکرن، نوکە ئەسەد ڤەگەراندییە ناڤ کۆمکارا عەرەبی و دخوازن سووریا ئارام ببیت.
ئەمریکا و ئسرائیلێ چ هەلویست هەیە؟
ئەمریکا 'کو نێزیکێ ٩٠٠ سەرباز ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەنە' دخوازت د ماوەیێ سالەکێ دا، ژ سووریا دەربکەڤیت و نوکە ب تنێ ژ بەر سەرنەهلدانا داعشێ ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ یە. ئەو تەحریرولشامێ 'بەرەیێ نوسرە' و گروپێن دی وەکی تیرۆریست دبینیت. لێ ب باش زانی ل گەل ئسرائیلێ، هەبوونا حزبوللایێ ل ڤێ دەڤەرێ ژناڤ ببەت. ئەمریکا ل گەل هندێ یە کو سەقامگیری هەبیت و ئالۆزی دروست نەبن و دێ زێدەتر پاشەرۆژا سووریێ کەتە د دەستێن ئسرائیل و هەڤپەیمانێن وێ یێن عەرەب دا، دا کو ل گەل رۆسیایێ چارەسەر بکەن. ئەسەد شیا تا راددەیەکێ مەزن، خۆ ژ شەڕێ غەزە و لوبنان دویر بکەت و رژێما خۆ ژ هەڕفینێ بپارێزت و نفوزا ئیرانێ کێم بکەت، دا کو نەکەڤیتە بەر لێدانێن توند یێن ئسرائیلێ.
هەلویست و پاشەرۆژا کوردان چیە ل سووریا؟
25٪ یا ئاخا سووریێ د دەستێن هێزێن کوردی دا یە. وان ل سووریا نیشا دایە، کو باشترین هێزن ل بەرامبەر داعش و گروپێن توندرەو بجەنگن و ژ بەر ڤێ ئێکێ ژی شیان پشتەڤانیا ئەمریکا و جڤاکا ناڤدەولەتی بدەستڤەبئینن و هەرێمەکا کوردی یا دیفاکتۆ دروست بکەن. پشتی شەرێ غەززەیێ، ئسرائیلێ ب چالاکانە خۆ نێزیک هێزێن پەکەکێ و پەیەدێ کرییە و ب ئاشکرا دخوازت کوردان بکەتە دناڤ ستراتیژیەتا خۆ دا. ب تایبەتی کو وەزیرێ دەرڤە یێ ئسرائیل گۆت "کو کورد هەڤپەیمانێن مە یێن سروشتی نە." پشتی کو ئسرائیلێ دەست و چەنگێن ئیرانێ ل لوبنان، سووریا، غەززە و دەڤەرێ شکاندی، دێ بزاڤێ کەت د پاشەرۆژا سووریا دا ببیتە پارێزەرا مافێن کوردان. ئەڤجا چ ب رێکا چێکرنا هەرێمەکا سەربخۆ یان ب رێکا دروستکرنا سیستەمەکێ فیدرالی بیت ل سووریا.
