رزگار حەمید شەریف

پێشەکی

ئامادەکاری تێتە کرن کو 15/2/2025 ئۆجەلان راستە راست ژ ئیمرالی پەیامەک گرنگ بۆ پ ک ک و هەوادارێن خوە و کوردا بکە. دڤێ بانگەوازێدا وێ بەحسا براتیا کورد و تورکان و دوماهیک ئانین ب شەرێ چەکداری و ئاشتی بکە.

پشتی دەستپێشخەریا ب شۆکا ئاشتی یا سەرۆکێ پارتا نەژادپەرەستا تورکی مەهەپە ل ئوکتۆبەرا پارسال دەولەت باخچەلی بۆ بانگکرنا ئۆجەلان بۆ پەرلەمانێ تورکیا و پێشکێشکرنا گوتارەک بۆ هەلوەشانا پ ک ک و دەینانا چەکان و ئازادکرنا وی، پرسا کورد بوویە رۆژەڤا تورکیا و هەمی رۆژهەلاتا ناڤین. بۆ مەهەپەیا کو ب خوە پرسا کورد ١٠٠ سالە چێکریە ب لەزە بۆ چارەسەریێ؟ تورکیا ژ مەجبوری یان ب حەز ڤێ دخوازت؟ ئایا ئۆجەلان و باخچەلی دێ ئەڤ سالە ل نەورۆزا ئامەدێ پشکدار بن؟؟؟ ناڤەرۆکا ئاشتیا باخچەلی چیە؟؟

پرۆسێن ئاشتیێ ل تورکیا

حەتا نوکە ب فەرمی سێ پرۆسێن ب ناڤ “ئاشتی”( تورکیا هیچ جارا ناڤێ وێ نەکریە ئاشتی) ل تورکیا بۆ پرسا کورد هەبوونە. پرۆسا ئێکێ ل سەر دەمێ سەرۆک کۆمارێ تورکیا تورکوت ئۆزەل و ب ناڤبژیا ئێک ژوان مام جەلال بوو ل سالا 1993 و ئۆزەلی سەرێ خوە سەر دانی. پرۆسا دوویێ یا ئاشتیێ 2013-2015 چێبوو، ژ ئەگەرێ کاندیدبوونا ئێکەتیا ئەورۆپا و پێویست بوو تورکیا رێفۆرما د مافێن مرۆڤ و کورداندا بکە دا بێتە قەبوول کرن و سەرۆک نێچیرڤان بارزانی رۆلەک مەزن گێرا. پرۆسا دوویێ ژیک ژ بەر سەرهلدانا داعش، هەڤپەیمانیا مەهەپە و ئاک پارتی و روودانێن سووریا ب دوماهیک هات. ئەڤ پرۆسا سیێ ب نهێنی پشتی شکەستا پەرلەمانیا یا ٢٠٢٣ یا پارتا ئاکەپە هات کو 268 کورسی ژ کۆما 600 کورسیێن پەرلەمانی ئینان و 27 کورسی کێم کرن و پارتا جەهەپە یا هەڤرک 23 کورسی زێدەکرن.

بۆچى باخچەلی دەسپێشخەری کر؟

چەند ئەگەرەک ناڤخوەیی و هەرێمی و نێڤدەولەتی هەنە ل پشت بانگەوازا باخچەلی. د هەلبژارتنێن باژێرڤانیاندا یا مارچا 2023 دا پارتا جەهەپە یا ئۆپۆزسیۆن ب 35٪ ژ دەنگێن سەرتانسەری مسۆگەر کر ل بەرامبەر 32٪ یێ دەنگێن ئاک پارتی یا ئەردۆگانی و پشتەڤانیا کوردان شیان ببنە والیێن ئیستەنبۆل و ئەنقەرە و دفنا کاندیدێن ئەردۆگانی شکاندن و ئەردۆگان و باخچەلی زانین دەنگێن کوردا ئێکلاکەرن. هەر وەسا ژ بۆ کو ئەردۆگان جارەک دی خوە بکە کاندیدێ سەرۆک کۆماری پێتڤی ب 360 دەنگانە ژ کۆما 600 دەنگێن پەرلەمانی کو هەموارکرنا دەستووری بێختە رێفراندۆمێ یان 2/3 ژ دەنگان هەیە بۆ گهۆرینا دەستوورئ بێ رێفراندۆم. پارتا ئەردۆگان و باخچەلی تێکدا 321 کورسی هەنە و ئەگەر دەم پارتیا پرۆ کوردی ب 57 کورسیێن خوە دشێت پرۆژێ زاڤاتیا ئەردۆگان بۆ جارا سیێ و چارێ مسۆگەر بکەت. زاڤاتیا ئەردۆگان د دەستێ کوردا دانە و برا زاڤا باخچەلی ژیک بۆ ڤی مەرەمی هەمی هەولا دەت کو کوردا رازی کەت ئەڤ خەونە ببیتە راستی. هەم پرانیا ئەندامێن دەم پارتی و پ ک ک و پەیەدە و یەپەکە و پەژاک حەتا نوکە ئۆجەلان وەک رێبەرێ خوە دبینن و ئایدۆلۆژیا کو ئۆجەلان ل سالا 2005 ل زیندانا ئیمرالی نڤێسیە ب ناڤێ “ کۆنفەدراسیۆنا دێمۆکراتیک” وەک پەیرەو و پرۆگرامێ خوە دبینن. ئەڤ تێزا ئۆجەلان بەروڤاژی هزرێت ئۆجەلان بەری گرتنا وی کو داخوازا کوردستانەلا سۆرا مەزن دکر، دتێزا نوودا ناڤبری دژی چێکرنا دەولەتا نەتەوی یا کوردیە کو ئەڤ ژیک پر گونجاوە بۆ تورکیا.

کورد د ستراتیژیا نوى یا ئیسرائیلێ دا

پشتی 7 ئۆکتۆبەرێ ئیرانێ نفوزا خوە ل فەلەستین و لوبنان و سووریا ژ دەست دایە و ئیسرائیل پتریا ڤێ بۆشائیا وێ پر دکەت دگەل ولاتێن کەنداڤێ. دپرۆژەیێ نوو یێ ئیسرائیل دا کار بۆ چێکرنا کیانێ دوویێ یێ کوردی تێتە کرن و پ ک ک ژیک سەنگەر ژئیران بۆئیسرائیل و ئەمریکا ڤەگوهاستیە. کورد د پرۆژێ نوو یێ ئیسرائیل رۆلەک ستراتێژی دبینن و ئەڤ ئێکە د داخوایانیێن وەزیرێن دەرڤە و بەرگیری و سەرۆک وەزیرێ ئیسرائیل دا ب ئاشکرا تێتە راگەهاندن و تورکیا باش ژ ڤێ مەترسیێ تێگەهیشتیە و دڤێت زوو ڤێ کێشا کوردی دناڤخوە و ل دەرڤە ب کێمترین زیان چارەسەر کەت. کلیلا هەر چەند دەرگەهێن دەم و پ ک ک و پەیەدە و یەپەکە دەستێ ئۆجەلانێ زیندانکریە. 25 سالە ب تنێ میتا تورکیا دکارت ئۆجەلان ببینیت . پشتی سەرادانا دەم پارتی بۆ ئیمرالی ، ئۆجەلان گۆتیە دێ هاریکاریا برا زاڤا باخچەلی بکە بۆ کو ئەردۆگان دوو جار دی ژیک ببیتە زاڤا ب وان مەرجێن کو تا نوکە باش نە ئاشکرا بوونە ژوان چەکدانانا پ ک ک و لێبۆرینا گشتی و بەردانا زیندانیێن سیاسی و مسۆگەرکرنا هندەک مافێن کوردا د دەستوورێ داهاتیدا.

ب بەردانا ئۆجەلان ژیک وێ ئەردۆگان بۆ ئەورۆپا دیار کەت کو رێز ل یاسایێن مافێن مرۆڤا ئەورۆپا دگریت و ئاشتی ڤەگەراندیە و ببیتە ئەگەرێ رابوونا هندەک ئابلۆقەیان سەر و رێکا کاندید بوونا خوە بۆ ئێکەتیا ئەورۆپا مسۆگەر بکەت. هەر وەسا دێ ئەردۆگان بیتە بەتەلێ ئینانا ئاشتیێ بۆ تورکیا و قرکرنا “تیرۆرێ” وەک ئەو دبێژیت و دەنگێن خوە زێدەتر بکە. و ئەگەر هیچ ئاستەنگەک مەزن دروست نەبە نە دوورە کو باخچەلی و ئۆجەلان ل نەورۆزا ئامەدێ یا ئەڤ سالە شەهیانا براتیا تورک و کوردان بکەن.

ئەنجام

لەزاتیا حکومەتا تورکیا بۆ پرۆسا ئاشتی ژ مەجبوری بوویە. ئەگەرێ سەرەکی بۆ وەرگرتنا پشتەڤانیا دەم پارتیە(57 کورسی) بۆ هەموارکرنا دەستوور بۆ کو ئەردۆگان دێ جارا سێیەم و چارەم ببیتە سەرۆک کۆمار. ئەگەرێ دوویێ بۆ بلندکرنا شەعبیەتا ئەردۆگانا کو ببیتە قەهرەمانێ دوماهیک ئینان ب تیرۆرێ. ئەگەرێ هەرێمی ئەوە کو پشتی 7 ئوکتۆبەرێ و کێمبوونا نفوزا ئیرانێ و زێدەبوونا نفوزا ئیسرائیل، کورد رۆلەکی گرنگ دبینن د ستراتێژیا ئیسرائیلدا. هەروەسا ئۆجەلان تێتە ب کار ئینان بۆ ئیحتیواکرنا کێشا کوردی و رێکگرتن ل دروست بوونا کیانێ دووێ کوردی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ. ژ ئالیێ نێڤدەولەتی ژیک ب ئازادکرنا مەرجدارا ئۆجەلان تورکیا نیشا ئەورۆپا ددیت کو رێزێ ل مافێن مرۆڤا دگریت و ل گەل ئاشتیێ یە و دەرگەهێ کاندیدبوونا خوە بۆ ئێکەتیا ئەورۆپا خوەشتر دکەت.