رویدانێن سووریێ یێن بلەز و بزاڤێن حکومەتا شەرعی یێن ناڤخۆ و دەرڤە بۆ سپیکرنا وێنەیێ خۆ و نەهێلانا وێنەیێ گرۆپێ تیرۆرستی و پەیوەندیێن وان ب رێکخراوێن تیرۆرستی ڤە ژ وانا بەرەی نوسرە یا سەر ب قاعیدە ڤە دبنە سیبەر بۆ وێ یەکێ چاڤدێر ب شەرێ ناڤخۆ یێ ژبیرکری ل سووریێ بناڤ بکەن د ناڤبەرا کورد و گرۆپێن چەکدار یێن توندرەو کو تورکیا پشتەڤانیێ لێ دکەت.

هێشتا شەرێ توند د ناڤبەرا هێزێن سووریا دیمۆکراتیک و هەڤپەیمانیا گرۆپێن چەکدار ب ناڤێ سوپایێ نشتیمانی یێ سووری کو ژ ئالیێ تورکیا ڤە پشتەڤانی لێ دهێتەکرن ل دەردۆرێن بەنداڤا تشرینێ ل باکۆرێ رۆژهەلاتێ سووریێ بەردەوامە و ئەڤە گەفە ل سەر سەقامگیریا سووریێ و دەڤەرێ.

ل گۆرەی هەسەدێ، گرۆپێن چەکدار بۆمبەبارانەکا دژوار ب درۆنان ل سەر دەڤەرێ کریە.

ژ رۆژا 15ێ کانوونا دویێ ئالۆزی د ناڤبەرا هێزێن کوردی و سوپایێ نشتیمانی یێ سووری ل پارێزگەها حەلەبێ زێدەبووینە، بوویە ئەگەر 18 کەس بهێنە کوشتن و تۆپباران و هێرشێن درۆنان یێن هەردو ئالیان ژی د بەردەوامن.

هەروەسا زێدەباری راگەهاندنا ئاگربەستێ ب ناڤبەینکاریا ئەمریکا، پێکدادانێن بەردەوام یێن هەسەدێ و هێزێن سەر ب تورکیا ڤە ل مەنبج بووینە ئەگەر پتر ژ 100 کەسان د دو رۆژان دا ل هەیڤا بۆری بهێنە کوشتن ل گۆرەی روانگەها سووری یا مافێن مرۆڤی.

رۆلێ هەسەدێ یێ گرنگ د شەرێ دژی داعشێ دا

ب درێژاهیا سالان هێزێن هەسەدێ کو ژ ئالیێ ئەمریکا ڤە دهێنە پشتەڤانیکرن ل پێشیا شەرێ دژی داعشێ بوون و بتنێ ل سالا 2023ێ ژمارا ئۆپەراسیۆنێن وان ل دژی داعشێ گەهشتبوونە 73 ئۆپەراسیۆنان، د ناڤا وان 3 ئۆپەراسیۆنێن بەرفرەهـ، ئەو ژی "صاعقة الجزيرة" رەشابایا گزیرتێ و "الانتقام لشهداء الرقة" تۆلڤەکرنا شەهیدێن رەققە و "تعزيز الأمن والأمان بريف دير الزور" بهێزکرنا ئەمن و ئاسایشێ ل دێرەزوور.

د هەمان سال دا ئەو شیان 352 گۆمانلێکری و هەڤکارێن داعشێ بگرن، د ناڤا وان دا 6 سەرکردەیێن مەزن بوون، ئەو ژی خالد شامی، جێگرێ فەرماندارێ سەربازی یێ ویلایەتا شامێ، ئەبۆ هەلیل فەدعانی، فەرماندارێ ئۆپەراسیۆنێن سەربازی، ئەحمەد حەجی، بەرپرسێ دارایی، عەبدولفقوور تەبر زیاب، بەرپرسێ بەنکێ و سەرۆکێ دیوانا عەشیرەتان و عەتاللا میسان، والیێ ویلایەتا رەققە.

فەرهاد شامی، رێڤەبەرێ سەنتەرێ راگەهاندنێ یێ هەسەدێ د داخۆیانیەکێ دا گۆت: پشتی دەستبسەرداگرتنا دویماهی ڤەشارگەها داعشێ ل باژێرکێ باغوز دوقانی ل دێرەزوورێ ل هەیڤا ئادارا سالا 2019ێ، رێکخراوا تیرۆستی چ کونترۆلا جۆگرافی و سەربازی نەما، بتنێ ب رێکا شانەیێن نڤستی ئۆپەراسیۆنێن سەربازی دکەن ل رۆژهەلاتێ سووریێ، پتر ل بیابانان دهێنە دیتن ل باشۆرێ پارێزگەها حەسەکێ و ئالیێن رۆژهەلات و باکۆرێ دێرەزوورێ.

کەمپا هۆلێ د دەستێ هەسەدێ دایە کو نێزیکی 48 هزار کەس ژ خێزانێن داعشێ تێدانە و پتریا نیڤا وان زارۆنە ل گۆرەی نەتەوەیێن ئێکگرتی، رێکارێن ئەمنی یێن توند ل سەر پشکا تایبەت ب خێزانێن ئەندامێن داعشێ یێ بیانی هەنە.

رێڤەبەرا کەمپێ جیهان حەنان د داخۆیانیەکێ دا دوپاتکر کو بابەتێ کونترۆلکرنا کەمپی ژ رویێ ئەمنی ڤە گەلەک یێ ب زەحمەتە ژ ئەگەرێ مەزنیا رووبەرێ وێ کو د گەهیتە نێزیکی سێ هزار دونەمان.

ل هەمبەر دا هێزێن هەسەدی ل هەمبەر چالنجەکا دی نە، ئەو ژی گرۆپێن چەکدار یێن توندرەو ب سەرکرداتیا دەستەیا تەحریرول شامێ دەستهەلاتا سووریێ گرتیە دەست و دخوازن دەستهەلاتا خۆ ل سەر هەمی سووریێ ب سەپینن، ئەڤە دێ بیتە ئەگەر بزاڤێن هەسەدێ یێن دژی داعشێ بکەڤنە بەر گەفان و مەترسیا ڤەگەریانا داعشێ زێدەتردبیت، تایبەت پشتی کو بەحس ل پلانا نوی یا ئەمریکا یا ڤەکێشانێ ژ سووریێ دهێتەکرن.

پلانا ئەردۆگانی بۆ کوردان ل سووریێ

پەیوەندیا ئەنقەرە ب سووریێ ڤە پەیوەندی ب مەترسیێن تورکیا ژ جودابوونا کوردان هەیە.

ل گەل راوەستیانا شەری ل سووریێ، نوکە تورکیا هەست ب مەترسیێ دکەت ژ راگەهاندنا دەڤەرەکا کوردی یا ئۆتۆنۆمی ل باکۆرێ رۆژهەلاتێ سووریێ ل نێزیک سنۆرێن تورکیا ب سەرکرداتیا هەسەدێ.

ئەنقەرە هەسەدێ کو هەڤپشکا سەرەکی یا ئەمریکایەد شەرێ دژی داعشێ دا وەک پشکەک ژ پەکەکێ دبینیت، کو ژ سالا 1984 ل دژی تورکیا شەری دکەت.

حکومەتا تورکیا ئۆپۆزسیۆنا سووریێ ل دژی ئەسەدی وەک کەڤەرەک بکارئینا داکو وان هێزێن نێزیکی خۆ بۆ دەڤەرێن کوردی ببەت ب ئارمانجا پاشڤەبرنا هێزێن هەسەدێ بۆ ئالیێ رۆژهەلاتێ فراتی و نەهێلانا وێ هەڤپەیمانیێ ب تەمامی.

کورد خۆ د ناڤبەرا بەرهنگاربوونا نیازێن تورکیا ب رێکا دەستەیا تەحریرولشام ب سەرکرداتیا ئەحمەد شەرعی و نیازا خۆ یا گرەنتیکرنا ئێکرێزیا ئاخا سووریێ ل گەل گەهشتنا توندرەوان بۆ دەستهەلاتێ و پلانێن ترامپی یێن ڤەکێشانێ ژ سووریێ ئاسێ دبینیت، ئەڤە مەوقفێ وان لاواز دکەت ل گەل بەردەوامیا ناکۆکیێن هەرێمی و نێڤدەولەتی.

کورد د تەرازوویا حکومەتا توندرەوان دا

ل گەل وێ یەکێ کو تورکیا بزاڤێ دکەت رێگریێ ل هەر چالاکیەکا کوردان ل باکۆرێ سووریێ بکەت ژ ترسا وێ یەکێ رێک نەهێتە دان چالاکیێن پەکەکێ ل ناڤا ئاخا وێ زێدەببن، دەستەیا تەحریرولشام دخوازیت دەڤەرێن د بن کونترۆلا کوردان دا تەڤلی ئیدارەیا خۆ یا دەمکی بکەت ب ئارمانجا گرەنتیکرنا کونترۆلا تەمام ل سەر سووریێ ب هەماهەنگی ل گەل هەوالگیریا تورکیا، ئەڤە ژی پتر رەوشا نوکە ئالۆز دکەت و زیانێ راستەوخۆ د گەهینیتە بەرژوەندیێن کوردان ل دەڤەرێ.

ژ پێخەمەت دەستهەلاتا گشتی، دەستەیا تەحریرولشام میلیشیایێن عەرەبی یێن کو بەیعەتا خۆ ژ بەشاری بۆ دەستهەلاتا نوی ڤەگوهاستی ل دژی کوردان رێکدئێخیت تایبەت ل دەڤەرا دێرەزوورێ.

میلیشیایێن عەرەبی پێدڤیە گرۆپێن ژ ئالیێ کوردان ڤە دهێنە پشتەڤانیکرن دەربێخن وەک پێشەکیەک داکو بشێت تەڤلی دەستهەلاتا نوی ببن ب سەرکرداتیا تەحریرولشام و ئافادێ، ل گۆرەی تێلەڤزیۆنا سووری، دەستەیا تەحریرولشام هەڤپەیمانی ل گەل گرۆپێن چەکدار یێن نێزیکی تورکیا کریە و چەکدار ل دەڤەرێن بەنداڤا تشرینێ و دێرەزوورێ بەلاڤکرینە.

چاڤدێر وەسا دبینن کو چوونا گرۆپێن توندرەو بۆ سەر دەستهەلاتێ ل سووریێ و بزاڤا بجهئینانا ئەجێندایێن خۆ یێن تایبەت، دێ پرۆژەیێ نشتیمانی یێ هەمی سووریان ژناڤبەت.

سۆتەمەنیا شەرێ ناڤخۆ و هەلوەستێ کوردان

مەزلووم عەبدی، فەرماندارێ گشتی یێن هێزێن هەسەدێ راگەهاند کو هێزێن وان چەکێ خۆ نادانن و خۆ نا هەلوەشینن، لێ ئەو بۆ هەر دانوستاندنەکێ دەربارەی تەڤلیبوونا وان ل گەل سوپایێ نوی یێ سووریێ یێ ئێکگرتی د بەرهەڤن.

مەزلوومی رەخنە ل گرۆپێن چەکدار یێن ڤێ دویماهیێ وەزارەتا بەرگریا سووریێ ب ئارمانجا دویرکرنا هێزێن هەسەدێ بەرهەڤکرین گرت و گۆت: "مە چ پەیوەندی ب ئەنجامان ڤە نینە، ژ بەرکو ئەم نە پشکەکین ژێ".

مەزلووم عەبدی پێشنیازا پێکئینانا لژنەیەکا سەربازی یا هەڤپشک کر بۆ بابەتێ تەڤلیکرنا هێزێن هەسەدێ ل گەل سوپایێ نوی و دوپاتکر کو ئەو ناخوازیت دو سوپایێن جودا ل سووریێ هەبن.

د هەڤپەیڤینێن تێلەڤزیۆنی دا مەزلوومی ئاماژە دا کو "هێرشێن تورکیا و گرۆپێن وان یێن تیرۆرستی  هێشتا ل سەر باکۆر و رۆژهەلاتێ سووریێ و تایبەت بەنداڤا تشرینێ و مەنبجێ دبەردەوامن".

دوپات ژی کر کو ئەو هێرشە بزاڤێن ناڤخۆ و دەرڤە بۆ چارەکرنا کێشەیا سووریێ لاوازدکەن، د دەمەکی دا کو کار ب رێکا ناڤبەنکاران دهێتەکرن بۆ راگرتنا وان هێرشان.

فەرماندارێ هێزێن هەسەدێ رەخنە ل وەلائا دەستەیا تەحریرولشم و گرۆپێن چەکدار بۆ تورکیا و نەک بۆ سووریێ و بزاڤێن وان بۆ دەستپێکرنا شەرێ ناڤخۆ نەک ئێکرێزیێ گرت و گۆت: " هندەک ئالی هەنە کو بسەر دەرڤەنە و هەمی بزاڤان دکەن شەری ل گەل هەسەدێ بکەن و فتنەیان چێبکەن"، ئاماژەبوو بۆ ئیدارا دەمکی یا سووریێ.