هوزان عەبدوللا

ل هەمی دونیایێ گەلەک کارەسات رویداینە د دەمەکێ کێم دا ب سەدان مرۆڤ شەهید بووینە، لێ د مێژوویا وەلاتان دا نەبوویە هەر هەیڤەکێ یان هەر سالەکێ جورەکێ نووی یێ ستەم و جینوسایدا ل هەمبەر نەتەوەیەکی بهێتە کرن و جیهان هەمی یا بێ دەنگ بیت. کارەساتا کیمیابارانکرنا هەلەبجە خالەکا گەلەک پیسە د ناڤ چاڤێن شۆفینیا دا مایە و دێ مینیت ژی. پشتی نەمانا رژێما ژناڤچوویی و دامەزراندنا ئیراقا ب ناڤ دیموکراسی و نووی بۆ ئێک جار ژی یا ئامادەنەبوو لێبورینێ ژ مللەتێ کورد بخازیت ل هەمبەر وان تاوانێن هاتینە کرن، قەرەبوکرنا قوربانیان ژی تا نها ژ گونەهێن گەلەک مەزنە ئەگەر بهێتە بەحسکرن، روفات و هەستیکێن مەژی هێشتا ل بیابانێن وان د بی خۆدان و بێ ناسناڤن.

کابینەیا نێچیرڤان بارزانی چ بۆ هەلەبجە کر؟

ل سالا 2013 کابینەیا نێچیرڤان بارزانی سەرۆکوەزیرێن وی دەمی یێ هەرێما کوردستانێ پرۆژەیێ ب پارێزگەهبوونا هەلەبجە پێشکێشی سەرۆکوەزیرێن وی دەمی یێ ئیراقێ کر، ل جڤاتا وەزیران ئەو پرۆژەیاسایە هاتیە پەسەندکرن لێ پشتی 12 سالان ژی دژاتییا ڤی پرۆژەیاسایێ دهێتە کرن و ئیراق یا ئامادەنینە ئێک پێنگاڤ بۆ پارێزگەهبوونا هەلەبجە بهاڤێژیت.

بۆچی پرۆژەیاسایا پارێزگەهبوونا هەلەبجە پەسەند نابیت؟

13/3/20214 حکومەتا وی دەمی یا هەرێما کوردستانێ بریارا پارێزگەهبوونا هەلەبجە دەرئێخستیە لێ تا نها حکومەتا ئیراقێ دانپێدانێ پێ ناکەت و یا ئامادە نینە هەلەبجە وەک پارێزگەها چوارێ یا هەرێما کوردستانێ حساب بکەت و بودجەیی ژ بۆ تەرخان بکەت. خواندنا ئێکێ و دوێ ژ بۆ پرۆژەیاسایی هاتیە کرن، لێ تا نها گەلەک ژ لایەنێن ئیراقی (سنە و شیعە ) رێگرن ل هەمبەر پارێزگەهبوونا ڤی باژێری، د دەمەکی دا وان دڤێت هندەک پرۆژەیاسایێن د بەرژەوەندا وان دا، دەنگ ل سەر بهێتە دان د بەرامبەر دا ئەو دەنگی بۆ پارێزگەهبونا هەلەبجە بدەن، ( بێگومان چ خێر د پرۆژەیاسایێن وان دا نینە، کو ئێک ژ وان گرێدایی حەشدا شەعبی یە).

بێهنڤەدانا 16/3 بۆ هەلەبجەیە؟

ئەڤسالە ژ بۆ خۆڤەدزین ژ بابەتێ پارێزگەهبوونا هەلەبجە، حکومەتا ئیراقێ رۆژا 16/3 کرە بهێنڤەدانا رەسمی ل ئیراقێ، لێ مخابن ئەڤ بهێنڤەدانە ژ بۆ شەهیدێن کیمیا بارانا هەلەبجە نینە و ناڤێ کوردان ژی تێدا نەئینایە، ئەڤ رۆژە کریە بهێنڤەدان ل بن ناڤێ یادا تاوانێن بەعس ل هەمبەر گەلێ ئیراقێ و ڤان یادا ب خۆڤە دگریت ( کیمیا بارانا هەلەبجە، ئەنفال، سەرلهدانا شیعەیان، تیرورکرنا زانایێن ئۆلا ئیسلامێ مەزهەبێ شیعی و ب ئارماجگرتنا کادرێن حزبێن دی)، ئانکو ب چ رەنگا ئەڤ بهێنڤەدانا گرێدایی کیمیا بارانکرنا هەلەبجە ب تنێ نینە (ب تنێ مرۆب هزربکەت کا کەنگی ئەو تاوانێن ل بەرامبەر کوردان هاتینە کرن وەک وان تاوانایە یێن ل هەمبەر خەلکێ دی هاتینە کرن؟)

یا گونجایە رۆژا 16/3 ببیتە بێهنڤەدان؟

هێروشیما و 11 سپتەمبەرێ ژ وان رۆژایە کو د سالنامەیێن جیهانی دا دهێتە بەحسکرن و مێژوویەکا چ جارا ناهێتە ژبیرکرن کو د دەمەکێ کێم دا ب سەدان مرۆڤ هاتنە کوشتن، لێ ئەڤ یادە ل وەلاتێ سین و ئەمریکا نەبووینە بێهنڤەدان بۆچی؟

دا ل هەمی ناڤەندێن خواندنێ بیرا قوتابی و نفشێ نوی ل وان کارەساتێن ب سەرێ باب و باپیران هاتی بینن، ل هەمی سازیێن حکومی چالاکی بۆ ساخکرنا ڤێ یادێ هەبن. حەلەجە جێوازیا خۆ هەیە ل هەمبەر گەلەک ژ رۆژێن دی یێن گەلێ کورد ژ بەرکو د 5 خۆلەکان دا پتری 5 هزار کەسان شەهید بوون، گرنگە د ڤێ رۆژێ دا هەمی ناڤەندێن خواندنێ و سازیێن حکومی و حزبی 5 خۆلەکان ل سەر پییان ب راوەستن بۆ ساخکرنا ڤێ کارەساتا مەزن نەک ل مال بین و دبن جهان دا و بمیننە د خەو و رۆژ ب رۆژ یادکرنا ڤێ رۆژێ ژبیربکەین. بیرا من دهێت ژ دەمێ ئەز زارۆک پترین رۆژا مێژووی یا خۆش و نەخۆش کو ل بیرا من بهێت و پترین زانیاری من ل سەر هەبن رۆژا کیمیا بارانا هەلەبجە بوو، ژ بەرکوو هەمی سالا ل قوتابخانێ 5 خۆلەکان ئەم بێ دەنگ د راوەستیایین و هزرا مە دهاتە ئێش و ئازار و قێریێن هەلەبجەییا.

شیاع سوودانی ئەڤرۆ ب کوردی چ نڤێسیبوو؟

"د رۆژا نشتیمانی یا گورێن ب کۆمەل دا، ب شانازیڤە قوربانیدانا ب سەدان هزاران کەسان ژ کورێن گەلێ مە ل سەرانسەری وەلاتی ب بیر دئینین، ئەو رووبروویی خرابترین دیکاتور بووینە کو هەمی جورێن توندوتیژی و درەندەیی و کوشتنێ ل هەمبەر وان ئەنجام داینە، ئیراقییان گیانێ خۆ ژ پێخەمەت ئازادی و سەروەرییا وەلاتی بەخشییە، ئەڤرۆ ل بن سیبەرا وێ قوربانیدانێ ئەم ب دیمۆکراسی دژین"...

ئەڤە بەشەکە ژ پەیاما سەرۆکوەزیرێن نها یێن ئیراقێ یە و ب چ رەنگان بەحسا قوربانیدانا نەتەوەیێ کورد و کارەساتا هەلەبجە نەکریە، لەوما دڤێت تێبگەهین و بزانین و رازی نەبین ب بهێنڤەدانا 16/3 کو نەیا تایبەتە ب کیمیا بارانا هەلەبجە ڤە و ئەڤرۆ سودانی ب ئاشکرایی دیارکر کو ئەڤ بهنڤەدانە نە ژ بو حەلەبجەیانە بەلکو بۆ بەرزەکرنا ڤێ بیرەوەریێ یە، بلا ئەم ڤێ رۆژێ هەر سال ل بیرا زارۆکێن خۆ بینین، بلا هەر سال بێژینە وان وەلاتان یێن کیمیا دایە رژێمێ هێن شەرمزارن ل هەمبەر دیروکێ.

نوونەرێن کوردان چ بو هەلەبجە کریە؟

ب مخابنیڤە هەر ژ دەستپێکا ئاڤاکرنا ئیراقا نوی پشتی 2003 ب گشتی نونەرێن کورد ب رەنگەکێ باش نەشیاینە یا پێدڤی ژ بۆ کارەساتێن مللەتێ کورد بکەن. گەلەک مخابن تا نها نەشیاینە وەبکەن ئیراق لێبورینێ بخازیت ل هەمبەر وان تاوانان. نەشیاینە قەرەبوویا زیانڤێکەفتیێن کیمیا باران و ئەنفالان ژ ئیراقێ وەربگرن، د دەمەکی دا ئیراقێ لێبورین و قەرەبوویا کوێتێ گەلەک ژ مێژە کرییە. نووینەرێن مە نەشیاینە ئیراقێ رازیبکەن هاریکاریا هەرێمی بکەن بۆ ڤەگەراندنا روفاتێن کوردان یان ژی پاراستنا جهێن گورێن ب کۆم یێن جهێ وان دیار، لێ مخابن ئێدی ئەو جهە یێ دبنە پرۆژە یان ژی چاندنی لسەر دهێتە کرن و هەستیکێن روفاتێن مە د جوکێن ئاڤدانێ دا د چن.

پشتی ڤێ هەمیێ کورد چ بکەن؟

کورد پرۆژەیێ پارێزگەهبوونا هەلەبجە نەکەنە پێگهورێ پەسەندکرنا یاسایێن شۆفینیا نە وەک یاسایێن(بارێ کەساتی، لێبورینا گشتی و ڤەگەراندنا زەڤی و مۆلکێ کوردا) دڤێت ئەڤ پرۆژەیاسایە ب سەربلندی و ب کۆما دەنگان بهێتە پەسەندکرن. مەعمەعا سیاسی و بێ رامان یا حزبێن دەستهەلاتدار و ئوپۆزسیونی ل هەمبەر هەلەبجە بهێتە راوەستاندن و بۆ بابەتێ هەلەبجە ئێک دەنگ بن و پیچەک هزر د ئاڤەدانکرنا هەلەبجە دا بهێتە کرن.