گاڤ

22ی ئادارێ رۆژا جیهانی یا ئاڤێ یە و رێورەسمەکا جیهانی یە کو یا تایبەتە ب هوشیارکرنا خەلکی ڤە ل دۆر گرنگیدانا ب ئاڤێ و باش سەرەدەریکرنا ل گەل ڤی ژێدەرێ گرنگ. ل ڤان سالێن دویماهییێ گرنگیەکا مەزنتر ب کاریگەرییێن خراب یێن کێم ئاڤییێ دهێتەدان.

رۆژا جیهانی یا ئاڤێ ژ لایێ نەتەوەیێن ئێکگرتی ڤە ل سالا 1993ێ هاتییە دەستنیشانکرن. ئارمانج ژێ تەکەزکرنە ل سەر رۆلێ گرنگ یێ ئاڤێ د هەمی بیاڤێن ژیانێ دا. ژ تەندروستییێ هەتا گەشەپێدانا ئابووی.

کێمییا ئاڤێ ل سەرانسەری جیهانێ پرسەکە کو ب لەز ڤەرێژا وێ دیار دبیت و نوکە دەستێ زێدەتر 2 ملیار مرۆڤان ناگەهیتە ئاڤا پاقژ یا ڤەخوارنێ. گوهۆرینا سەقایی و پیسبوون و خراب برێڤەبرنا ژێدەرێن ئاڤێ پشکدارن د ڤێ قەیرانێ دا و گەفێ ل سەر کشتوکال و تەندروستییا گشتی و سەقامگریییا جیهانێ دروست دکەن. ژ بەر کو ژ هەر سێ کەسان کەسەک ل وان ناڤچەیان دژیت یێن کو فشارا كێمییا ئاڤێ ل سەر.

ل ئیراقێ کێمییا ئاڤێ ئێکە ژ قەیرانان. کێمبوونا ئاڤا رویبارێن دیجلە و فوراتی کو ژ ئەگەرێ بەنداڤێن تورکیا و هشکەسالییێ دروستبوویە. ملیۆنان کەس ئێخستینە بەر مەترسییێ. د هەیاما دەهـکێن بۆری، بەردەستبوونا ئاڤێ ل ئیراقێ 50٪ زێدەبوویە. ئەڤە ژی بوویە ئەگەرێ زیانێن کشتوکال و زێدەبوونا ئاوارەبوونا ناڤخۆ. ئەڤە ژی دێ گرفتێن جڤاکی و ئابۆری دروست دکەت.

رۆژا جیهانی یا ئاڤێ وەک بیرئانینەکێ یە بۆ هزرکرنا د رەوشا ئاڤێ دا ل جیهانێ. داخوازێ ژ گەلان دکەت کو پێکڤە کاربکەن بۆ چارەسەرکرنا خراب رێڤەبرنا ئاڤێ. بانگەکە بۆ پاراستنا ئاڤێ بۆ نفشێن پاشەرۆژێ و چارەسەرکرنا وان ئالنگاریان کو گەلەک ژ وەلاتان دناڤ وان دا ئیراق رویبروی دبن.