گاڤ

چەرەزاتان مفایێن باش هەنە، بەلێ د هەمان دەم دا گەلەک خارنا وان مەترسی ل سەر ساخلەمییا مروڤی هەنە.

ل دویڤ ڤەکۆلینێن زانستی چەرەزاتان گەلەک مفا هەنە، ژ وان مفایان ژی؛ هاریکارییا رێکخستا لێدانێن دلی دکەت، رێژەیەکا کولوستڕولی یا کێم دناڤ دا هەیە و هەتا د بیتە ئەگەرێ ژ دەستدانا کێشەیا لەشی ژی.

"باشیێن چەرەزاتان گەلەك ژ زیانێن وان پترن." جێرلین جونز پسپورا خارن و شێوازێ ساخلەمییا ژیانێ ڤێ دبێژیت.

جونز هوشدارییێ ل دۆر گەلەک خوارنا یا چەرەزاتان ددەت ژ بەر کو ب ساناهینە و د سڤکن بۆ خوارنێ. پترییا مە نە د ئاگەهدارن ل سەر رێژەیا پێدڤی یا خوارنا چەرەزاتان د رۆژەکێ دا. ئەو د بێژیت؛ مستەکا دەستی یا تژی قەبارەکێ گونجاییە ژ چەرەزاتان کو د رۆژەکێ دا بهێنە خارن.

ئەرێ یا ساخلەمە هەمی رۆژان چەرەزات بهێنە خارن؟
ل گۆرەیی ڤەکۆلینان' بەلێ یا ساخلەمە، لێ نابیت بهێتە ژ بیرکرن کۆ 3 زیانێن خۆ ژی هەنە ئەگەر ب شێوەکێ نە رێكوپێك بهێنە خارن و دێ ب شێوەکێ نەرێنی کارتێکرنێ ل ساخلەمیا مروڤی کەن، ئەو تشتێن پێدڤییە ل بیرا مە بن ل دەمێ خارنا چەرەزاتان:

1. دبیت ب شێوەکێ ب ساناهی و بەرچاڤ کێشەیا لەشی زێدەبکەن

چونکی چەرەزات زویکا مروڤی تێر دکەن، ئەڤە د بیتە هاریکار بۆ ژ دەست دانا کێشا لەشی، بەلێ ئەگەر ب درستی بهێنە خارن. گەلەک خوارنا وان د بیتە ئەگەرێ زێدەکرنا کێشا لەشی ل دەڤ مروڤی.

جونز د بێژیت؛ ژ بەر کو ژمارەیەکا بەرچاڤ یا کالۆرییان د ناڤ چەرەزاتان دا هەیە، ئەڤە وێ چەندێ دگەهینت ب هەڤبەری خوارنێن دی رێژەکا بەرچاڤ یا وزێ تێدایە. بۆ نموونە، دناڤ هەر 28 گرامێن باهیڤان دا 160 کالۆری هەنە، ڤێجا ئەگەر بتنێ ئەڤ رێژەیا خوارنێ دو جارا بهێتە خارن، رامانا وێ ئەوە تو 320 کالۆریان ب دەست خۆ بێخی بۆ دانەکێ خارنێ یێ کێم (Snack) ئەڤە ژی د بیتە ئەگەرێ زێدەبوونا کێشا لەشی ئەگەر تو یێ ئاگەهدار نەبی ل سەر رێژەیا کالۆریێن مایی د هەمان رۆژ دا.

2. گەلەك خارنا چەرەزاتان د بیتە ئەگەرێ دروستبونا غازاتان و وەرمینا زکی

ئالان گابی نڤیسەرێ پەرتوکا پزیشکییا خوراکی د بێژیت؛ ئەگەر چ جاران تە هەست ب پەیدابوونا غازاتان کربیت یان وەرمینا زکی ل پشتی خارنا چەرەزاتان تۆ نەیێ ب تنێی. چنکو چەرەزات ئەگەرەکێ سەرەکینە بۆ پەیدابونا غازات و وەرمینا زکی ل دەڤ مروڤی ئەڤە ژی ژ ئەگەرێ هەبوونا فایتات و تانینایە (Phytates and tannins) دناڤ چەرەزاتان دا.

3. پرۆسەیا هەرسکرنێ تێکددەن.

ئالان گابی د پەرتووکا خۆ دا ددەتە دیارکرن ژ ئەگەرێ خارنا چەرەزێن زۆر کریارا هەرسکرنا خارنێ ژی دهێتە تێکدان. ژ بەر کو فایتات و تانین (Phytates and Tannin) دناڤ چەرەزاتان دا هەنە و دبنە ئەگەرێ پەیدابونا غازات و وەرمینا زکی ل دەڤ مروڤی ئەڤە د بنە ئەگەرێ هندێ پرۆسەیا هەرسکرنێ ل دەڤ مروڤی تێکبچیت.

دێ چەوا خۆ ژ ڤان ئاریشەیان دەینە پاش؟

لیلی نیکۆڵس، ماموستایا باوەرپێکری د بیاڤێ نەخۆشییێن شەکرێ دا د بێژیت؛ ل سەر مە پێدڤیە رێژەیەکا دەستنیشانکری ژ چەرەزاتان بکەینە دناڤ پرۆسەیا خوارنا خۆ یا رۆژانە دا، ئەڤ چەندە دێ پرۆسەیا هەرسکرنێ ب ساناهی کەت ل شوینا نەخۆشیان بو مروڤی پەیدا کەت.