كاهین كانى

ژبه‌ركو مرۆڤێ دەستپێکی، چ شرۆڤەیێن زانستی ل دور ئەگەرێ ھەبوونێ نەبوون، ئەو بوشایا پێدڤی بوو ب ھزرکرنێ بھێتە پر کرن، مرۆڤی ب چیرۆک و چیڤانوکان پرکر. لەوما ھەر ژ دەستپێکێ تا نھا مرۆڤ حەز ژ چیروکان دکەن، ھەست پێدکەن؛ د خیلالی ڤەگێران یان ڤەھاندنێ دا واتەیەکێ د دەنە ژیانا خۆ. ل سەر ئاستێ ژیانا جڤاکی، ھەر ئێک ژمە چیرۆکەکا ھەی کا چاوان دڤێت، وەسان داڤێن وێ د ڤەھینیت. ب واتەیەکا دی "د. عادل موستەفا" دبێژیت: (عەقل حەز ژ ڤالاھیێ ناکەت، ئەگەر چ لۆژیک و زانین نەبن ڤالاھیێن خۆ پێ پر بکەت، ل وی چاخی دێ ڤالاھیێن خۆ، ب چیرۆک و چیڤانوکان پر کەت) و دێ گەنگەشێ ل سەر کەت، و بەلگەیێن وی باوەری پێ ھەی و ل دووڤ بەرژەوەندیێن وی و ھزرا وی دگونجیت ئینیت. د دووڤ دا، ھەتا د گەھیتە رادێ، خوین رێژتنێ بەرەڤانیێ ژێ کەت، بێی کو ئێک لەحزەێ ھزر بکەت دبیت یێ شاش بیت! ل ڤێرە دیار دبیت، مرۆڤ د خوەزایێ خۆ دا ئافرێنەرەکێ درەوینە، تشتان ژ نەبوونێ د ئافرینیت و وەکو د ئایەتا ل خوارێ دا ھاتیە دیارکرن گەنگەشەیان ل سەر دکەت.

    (وكان ألإِنسانُ أكثر شيءٍ جدلاً) سورة الكهف⁄٥٤. مرۆڤ ب خوەزایێ خۆ، حەز ژ گەنگەشێ ل سەر تشت⁄بویەرێن نوی دکەن، حەز دکەن شرۆڤەکرن و دان و ستاندنێ ل سەر بکەن. ئەڤ ئایەتە ژی بەلگە یە ل سەر وێ چەندێ کو ھەر مرۆڤەکی⁄جڤاکەکی، چیرۆکێن خۆ ھەنە ژ بۆ گەنگەشەکرنێ ل سەر. ژ ھندەک ئالیان ڤە، ئەڤ کریارە یا باشە ب تایبەت ژ رویێ پێشکەتن و ئاڤاکرنا شارستانیەتان ڤە. لێ ژ ئالیەکێ دی، مرۆڤ خۆ بتنێ راست و دروست دبینیتن، ئەڤێ چەندێ خرابیێن خۆ ھەنە، و دبیتە ئەگەرێ پاشڤەمانێ د وان بوارێن ئەڤ کریارە تێدا روو د دەت. دا کو نەکەڤینە د تاگیریا موعجیزا زانستی دا. یوسف سامت بوحایک ژی دبێژیت:( مرۆڤ ب خۆەزایێ خۆ حەز ژ دان و ستاندنێ دکەت، و پێکولان دکەت بەھانە و بەلگەییێن لۆژیکی ل سەر وێ ھزرێ بینیت، یا وی باوەری پێ ھەی، بەروڤاژی گیانەوارن، ھەردەم ب شەرن ل سەر وی تشتێ وان دڤێت)

     ل ھەرێمێ و دناڤ جڤاکێ ئەم تێدا دژین، ژ ئەگەرێ ھەبوونا ھەردو پارتێن قوتب_ پارتی دیمۆکراتی کوردستان و ئێکەتی_ چیرۆکا مە یا بێ داوی، و ھەر رۆژ ب شێوەیەکی دھێتە نڤیسین، دگەل وان سەری ھلدایە، و گەلەک دان و ستاندنێن سیاسی، ل سەر چاوانیا ئافراندنا قەھرەمانێن نشتمانی، و رزگارکەرێن گەل و نەتەوەی روو د دەن. کو ب شێوەکێ ئێکسەر، کارتێکرنێ ل جڤاکی دکەن، و ب شێوەکێ نە ئێکسەر، کارتێکرنێ ل ھەیکەلێ ھەرێمێ یێ ژ دەرڤە دکەن.

     د خیلالی ڤان دان و ستاندنان دا، لایەنکێ ھەرێمێ کەفتە د " تاگیریا زانینێ و تاگیرییا پشتراستبوونێ" دا،  تاگیریا زانینێ: گرێدای ھندەک شاشیێن ھزریە، کارتێکرنێ ل بریار و ھەلبژارتنێن مرۆڤی دکەت. و تاگیریا پشتراستبوونێ: مەیلبونا مرۆڤیە، بۆ وان شرۆڤە و پێزانینێن، ل دووڤ بیر و باوەرێن مرۆڤی بخۆ دگونجن. روینشتڤانێن ھەرێمێ، ھەتا بەشەک ژ ئەڤێن د سیاسەتێ دا د خەبتن، دەربارەی مافێن ھەرێمێ یێن دەستوری ل عیراقێ پێزانین نینن، یان ژی ئەگەر لایەنەکێ سیاسی تێرا خۆ ئەو پێزانینە ھەبن، ئەوێن_ کەفتینە د تاگیریێ_ دا، ل پەرلەمانێ ئیراقێ ژبەر بەرژەوەندیێن حزبی پشتگوھ د ھاڤێژن. ئەڤ بویەرا ڤێ داویێ، دەربارەی دانا (١٠٪) ژ پاشکەفتێ موچەی رودای، چەوتبێژییا لۆژیکی بوو، ئانکو گوتنەکێ ببێژن مەرەم پێ گوتنەکا دی بیت،  و ئەو گوتنا مەرەم پێ یا راست نەبیت لێ بکەنە د قالبەکێ لۆژیکی دا، ژ بۆ ھندێ دا چ کەس نەشێن تەعن ب دەن.

      د ڤێ بویەرێ دا چەند لایەن و پەرلەمانتارێن کورد، ھەستێن تاکێ کورد، ب ڤەگەراندنا پاشکەفتی ڤەجنقاندن. بێی ھاڤێتنا پێنگاڤێن راستەقینە، ژ لایێ حکومەتا عیراقێ ڤە. ب ڤێ چەندێ دانشتیێن ھەرێمێ، ب تایبەت تەخا فەرمانبەران، ئێخستنە د بازنێ چەوتبێژیا بەرسڤدانا بلەز یا ھاندان(تحفیز)ێ دا، چنکو ئەو دزانن، مرۆڤ ئێکسەر بەرسڤا ھەر ھاندانەکێ د دەت، و ل بەر بەرژەوەندیێن خۆ دگەریت، ھەتا کارتێکرنێ ل رادێ گوھارینا سلوکێ مرۆڤی و بشێوەکێ رھ و ریشالی دکەت، ھەروەسان مرۆڤ ژبەر نیەتێن خۆ یێن تەماحکاریێ زوو ب زوو، ل پشت ئنیەتێن ھاندانێ ناگەریت، ب تنێ ھاندان بۆ وی یا گرنگە.

  ل ڤێرە بۆ مە دیاردبیت، ئەم نەشێین رێگریێ ل حەزێن مرۆڤان یێن گرێدای، پارە و دەستھەلات و خۆ سەپاندنێ بگرین. بەلێ ئەم دشێین، تشتێ گرێدای ب چارەنڤیسێ مە ڤە، دان و ستاندنێن ل سەر بکەین و ئەقلێ گرێدای چیرۆک و قەھرەمانان لا ب دەین. ژیانا سەردەم کەسایەتیێن سەردەم دگەل خۆ ئافراندنە، ئەم نەشێین ب تنێ ب چیرۆکێن خۆ یێن کەڤن، سەرەدەریێ دگەل بکەین. بەلکو پێدڤیە خواندنێن سەردەم و ب مێشکەکێ ڤەکری بۆ بھێنە ئەنجام دان.