دوماهى پێشهاتێن شه‌ڕێ ئسرائیل و فه‌له‌ستینێ
بەلاڤ بکە
گاڤ
تا سپێده‌هیا ئه‌ڤرۆ ژى سوپایێ ئسرائیلێ ب دژوارى كه‌رتێ غه‌ززه بۆمبه‌باران دكه‌ت، زێده‌بارى داخوازیێن وه‌لاتان بۆ راوه‌ستاندنا شه‌ڕى، لێ ئسرائیل ل سه‌ر گۆتنێن سه‌رۆكوه‌زیرى بۆ دوماهى ئینان ب حه‌ماسێ رژده، ئه‌مریكا ژى هێز ره‌وانه‌یى رۆژهه‌لا ناڤین كریه و ئێدى هۆشداریێن به‌رفره‌هبوونا شه‌ڕى دهێنه‌دان.
11 هزار ئارمانج ل كه‌رتێ غه‌ززه هاتیه بۆمبه‌بارانكرن
ئه‌ڤرۆ سپێدێ سوپایێ ئسرائیلێ راگه‌هاند، ژ ده‌ستپێكا هێرشێ تا نوكه 11 هزار ئارانج ل كه‌رتێ غه‌ززه هاتینه بۆمبه‌بارانكرن و چه‌ند دهێت هه‌ژمار زێده‌تر دبیت.
سوپایێ ئسرائیلێ ئه‌ڤرۆ چارشه‌مبێ 1-11-2023یێ دیاركر، هه‌ر ژ ده‌ستپێكا شه‌ڕى تا نوكه 11 هزار ئارمانج ل كه‌رتی غه‌ززه هاتینه بۆمبه‌بارانكرن و چه‌ند دهێت هه‌ژمارا وان زێده‌تر دبیت
ل گۆڕه‌یى ئامارین فه‌رمى تا نوكه 8 هزار و 641 كه‌سان ل فه‌له‌ستینێ و هزار و 405 كه‌سان ل ئسرائیلێ ژیانا خۆ ژ ده‌ست دایه، 29 هزار كه‌س ژى ل غه‌ززه برینداربووینه.
ئه‌مریكا ل رۆژهه‌لاتا ناڤین بهێزتر دیاردكه‌ت
ل گه‌ل هنارتنا هیزێ ژ ئالیێ ئه‌مریكا ڤه بۆ رۆژهه‌لاتا ناڤین دهێته چاڤه‌ڕێكرن ڤێ ئه‌ینیێ وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ ئه‌مریكا سه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین بده‌ت.
ماتیۆ میلله‌ر، وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ ئه‌مریكا دی سه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین ده‌ت و دهێته چاڤه‌رێكرن ئه‌ینیێ ب گه‌هیته ئسرائیل و ل گه‌ل هه‌ڤكیفێ خۆ یێ ئسرائیلى و مه‌زنه به‌رپرسێن وى وه‌لاتى مژارا شه‌ڕێ حه‌ماسێ و گه‌فێن ئیرانێ ل سه‌ر ئسرائیل و ئه‌مریكا و رۆژهه‌لاتا ناڤین به‌حس بكه‌ن.
ل گۆره‌یى وه‌زاره‌تا ده‌رڤه یا ئه‌مریكا تا نوكه چ وه‌لاتێن دى د چارچۆڤی ئه‌جێندایا سه‌ره‌دانا وه‌زیرێ ده‌رڤه دا نینن، لێ پێشبینى یه هنده‌ك سه‌ره‌دانێن دى ژى هه‌بن.
په‌یوه‌ندیێن ته‌له‌فوونى و ئه‌نته‌رنێت جاره‌كا دى نه‌مان
بۆ جارا دووێ یه غه‌ززه تووشى نه‌مانا په‌یوه‌ندیێن ته‌له‌فوونى و هێلا ئه‌نته‌رنێتێ دبیت، ڤێجارێ نه‌مانا هه‌ر دویان هه‌ڤده‌مى ده‌ستپێكرنا قۆناغا دووێ یا ئۆپه‌راسیۆنا پیادده یا ئسرائیلێ یه.
كۆمپانیا په‌یویه‌ندیێن فئه‌له‌ستینێ د راگه‌هاندنه‌كێ دا دیاركریه، په‌یوه‌ندیێن ته‌له‌فوونى و ه‌نته‌رنتێ ل كه‌رتێ غه‌ززه هاتینه بڕین، هه‌ڤده‌مى ئۆپه‌راسیۆنا پیادده یا ئسرائیلێ ئه‌نته‌رنێت و په‌یوه‌ندیێن تێله‌فوونى ب ته‌مامى نه‌ماینه و هۆشدارى دان كو نه‌مانا وان هه‌ر دو جۆره په‌یوه‌ندیان دێ زیانه‌كا مه‌زن هه‌بیت.
پێشتر ژى جاره‌كا دى هه‌ر دو په‌یوه‌ندیێن ته‌له‌فوونى و ئه‌نته‌رنتیی نه‌مابوون و پتى چه‌ند رۆژه‌كان جاره‌كا دى ڤه‌گڕیان، لێ ڤیجارێ ئه‌گه‌ر بهیته ڤه‌گه‌ڕاندن ژى سانسۆر ل سه‌رن، هه‌ر وه‌ك ژێده‌رێن فه‌له‌ستینى دیاردكه‌ن.
شڤێدى غه‌ززه شه‌ڤه‌كا خویناوى بۆراند
هێرشێن ئسرائیلێ ل سه‌ر كه‌رتێ غه‌ززه به‌رده‌وامن و شڤێدى ژى تا سپێده‌هیا ئه‌ڤرۆ فڕۆكه‌یێن ئسرائیلێ ب دژوارى پێگه‌هێن حه‌ماسێ ل كه‌رتێ غه‌ززه كرینه ئارمانج.
هه‌ر ئێك ژ تل ئه‌لهه‌وا، ل نیزیك نه‌خۆشخانه‌یا ودس ل رۆژئاڤایێ غه‌ززه ب دژوارى بوویه ئارمانجا ئسرائیلێ، بۆمبێن رۆناهیێ ل هنداڤى باژێڕى هاتینه هاڤێتن.
ل گۆڕه‌یى زانیاریان نه‌خۆشخانه‌یان داخوازا هاریكاریێن بله‌ز یێن ساخله‌میێ كریه، ل ده‌مه‌كى گه‌له‌ك ژ هاریكاریان هه‌ر نه‌ماینه و ده‌هان جۆرێن دى ژى به‌ر ب نه‌مانێ دچن.
ئه‌مریكا هۆشداریێن توند دده‌ت.. دێ ل وان قولپیت
وه‌زیرێ به‌رگریا ئه‌مریكا هۆشدارى دان هه‌ر كه‌س ده‌ستوه‌ردانێ د شه‌ڕێ ئسرائیل و فه‌له‌ستین دا بكه‌ت دێ توندكاریا وان دژى وان قولپیت
لیود ئۆستن، وه‌زیرێ به‌رگریا ئه‌مریكا دیاردكه‌ت، رۆژانه ئه‌و ل گه‌ل هه‌ڤكیفێ خۆ یێ ئسرائیلى ل سه‌ر خه‌ته بۆ وێ یه‌كێ ره‌وش و پێشهاتان باشتر بكه‌ن و هۆشدارى دان هه‌ر كه‌س ده‌ستوه‌ردانێ د شه‌ڕێ ئسرائیل و فه‌له‌ستین دا بكه‌ت دێ توندكاریا وان دژى وان قولپیت
وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ ئه‌مریكا ژى دیاردكه‌ت، هێرشێن ل سه‌ر ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ ژ ئالیی گرۆپێن جودا زه‌یته ب ئاگرى دا دهێته كرن.
وه‌لاتێن لاتین په‌یوه‌ندیێن خۆ ل گه‌ل ئسرائیلێ د بڕن
هژماره‌كا وه‌لاتێن لاتین په‌یوه‌ندیێن خۆ ل گه‌ل ئسرائیلێ بڕین و هنده‌ك ژى داخوازا راوه‌ستاندنا شه‌ڕى دكه‌ن.
هه‌ر ئێك ژ وه‌لاتێن بۆلیڤیان چیلى، كۆلۆمبیا په‌یوه‌ندیێن خۆ ل گه‌ل ئسرائیلێ بڕین و داخاوزكرن بالیۆزێن وان خۆ ژ ئسرائیێ ڤه‌كێشن.
ژ ئالیه‌كێ دى ڤه هه‌ر ئێك ژ وه‌لاتێن مه‌كسیك و به‌رازیلێ ژى داخوازا راوه‌ستاندنا شه‌ڕى دكه‌ن.
گه‌میا جه‌نگى یا ئه‌مریكى گه‌هشته رۆژهه‌لاتا ناڤین
گه‌میا فرۆكه‌هه‌لگرا ئه‌مریكى "یو ئێس ئێس دوایت ئایزنهاوەر" گه‌هشته رۆژهه‌لاتا ناڤین كو په‌یامه‌كا ئاشكرایا ئه‌مریكایه بۆ پشته‌ڤانیكرنێ ل ئسرائیلێ كو ماوه‌یێ 3 هه‌فتیانه د شه‌ڕى دایه دگه‌ل ته‌ڤگه‌ڕا حه‌ماسێ.
هێزا ده‌ریایی یا ئه‌مریكى راگه‌هاند، فرۆكه‌هه‌لگرا ئایزنهاوەر ته‌نگاڤا جه‌به‌ل تارق بڕى یه و برێڤه‌یه بۆ كه‌نارێن ئسرائیلێ.
یو ئێس ئێس دوایت ئایزنهاوەر چییە و شیانێن وێ چنه؟
ب ئێك ژ باشترین گه‌میێن فرۆكه‌هه‌لگرێن پێنج ستێر یێن سه‌ر ب هێزا ده‌ریایی یا ئه‌مریكى دهێته هژمارتن، ل سالا 1977ێ چوویه د بیاڤێ خزمه‌تكرنێ دا، ناڤێ وێ ژى ژ ناڤێ سه‌رۆكێ پێشتر یێ ئه‌مریكا "دوایت ئایزنهاوەر" هاتیه وه‌رگرتن.
ئایزنهاوه‌ر خودان شیانێن جه‌نگى یێن جودایه، دناڤ دا سیسته‌مێ چاڤدێری و سیخۆریێ و كۆمكرن و شرۆڤه‌كرنا زانیاریان هه‌یه، هژمارا كه‌سێن لسه‌ر كار دكه‌ن ژى دگه‌هیته پێنج هزار كه‌سان.
د شیان وێ گه‌میێ دایه پترى 60 فرۆكه‌یێن جودا هه‌لگریت، ژ وان ژى فرۆكه‌یا شه‌ڕكه‌ر ئێف 18 و هه‌لیكۆپته‌رێن ڤه‌گوهاستن و هه‌لگرتنا برینداران، دناڤا گه‌میێ دا نه‌خۆشخانه و تیمه‌كێ تمام یێ نوشداران ژى هه‌یه
ئه‌مریكا دێ 300 سه‌ربازێن دى بۆ رۆژهه‌لاتا ناڤین هنێریت
په‌یڤدارێ وه‌زاره‌تا به‌رگریا ئه‌مریكا راگه‌هاند، 300 سه‌ربازێن دى یێن ئه‌مریكى دێ بۆ رۆژهه‌لاتا ناڤین هێنه هنارتن، لێ بۆ ئسرائیلێ ناچن.
دگه‌ل زێده‌بوونا هێرشان لسه‌ر بنگه‌هێن سه‌ربازى یێن ئه‌مریكا ل ئیراقێ و سووریێ، ژبه‌ر پشته‌ڤانیا ئه‌مریكا ل ئسرائیلێ د شه‌ڕێ غه‌زه دا، وه‌زاره‌تا به‌رگریا ئه‌مریكا بڕیار دا 300 سه‌ربازێن دى بۆ رۆژهه‌لاتا ناڤین بهنێریت.
پات رایده‌ر په‌یڤدراێ وه‌زاره‌تا به‌رگریا ئه‌مریكا پنتاگۆنێ راگه‌هاند، 300 سه‌ربازێن دى یێن ئه‌مریكى دێ بۆ رۆژهه‌لاتا ناڤین هێنه هنارتن لێ ناچنه ئسرائیلێ.
ل گۆره‌ى وه‌زاره‌تا به‌رگریا ئه‌مریكا هنارتنا وان سه‌ربازان بۆ بهێزكرنا شیانێن به‌رسڤدانا هێزێن ئه‌مریكى یه همبه‌ر هه‌ر هێرشه‌كێ بۆ سه‌ر بنگه‌هێن سه‌ربازى یێن ئه‌مریكى ل ده‌ڤه‌رێ.
چه‌ند دهێت زه‌نگێن هۆشداریێ و مه‌ترسیێ مه‌زنتر دبن
ل گه‌ل به‌رده‌وامیا شه‌ڕێ ئسرائیل وفه‌له‌ستینێ و داخوازیێن راوه‌ستاندنا شه‌ڕى، ئسرائیل رژده تا ژ ناڤبرنا حه‌ماسێ ب ته‌مامى ئه‌و دێ شه‌ڕى كه‌ت و راوه‌ستاندنی ژى ب خۆ راده‌ستكرن ناڤ دكه‌ت.
ئه‌مریكا و وه‌لاتێن هه‌ڤپه‌یمان ل ده‌ستپێكا شه‌ڕى داخوازا راگرتنا شه‌ڕى دكرن، پاشى بوو گه‌هاندنا هاریكاریان و نوكه هۆشداریێ ژ ده‌ستوه‌ردانا وه‌لاتان دده‌ت و به‌ره‌ڤانیكرنا ئسرائیلێ ژى ب مافێ خۆ دزانیت.
ل ده‌مه‌كى زه‌نگا هۆشداریێ بۆ تێكچوونا ره‌وشا رۆژهه‌لاتا ناڤین دهێته لێدان و ل گۆڕه‌یى شاره‌زا و بسپۆران ئیران ئه‌گه‌را لێدانا وێ زه‌گێ یه چونكى بنگه‌هـ و ئارمانجێن ئه‌مریكا و ئسرائیل ل ده‌ڤه‌ری د كه‌ته ئارمانج، وه‌لاتین ئه‌ره‌بى ژى ژبلى كو هه‌لوه‌ستێن وان تنێ گۆتنن بتنی چاڤدیریا ره‌وشێ دكه‌ن و چ دى ژێ ناهێت.
ئینانا هێزه‌كا مه‌زنتر یا ئه‌مریكا بۆ ده‌ڤه‌رێ نه‌بتنێ بۆ پشته‌ڤانیكرنا ئسرائیلێ یه، شاره‌زایێن سیاسى دیاردكه‌ن، ده‌ڤه‌ر هه‌مى ل هه‌مبه‌رى مه‌ترسیێ یه و نه‌دووره هنده‌ك تشت رووبده‌ن د چ شرۆڤه‌كرنان دا وێنه‌یێن خۆ نه‌دیتبن.