بۆچى وێنهيهكێ ئهنتۆنيۆ گۆتيرێس دبيته جهێ رهخنهيان؟
گاڤ
ئهنتۆنيۆ گۆتيرێس ئهميندارێ گشتى يێ نهتهوهيێن ئێكگرتى پشتى شهش سالان ژ دويماهيك سهرهدانا خۆ دا بۆ ئيراقێ، جارهكا دى بهرهڤ ئيراقێ ڤه هات. د سهرهدانا وى دا، وێنهيهكێ وى ل گهل ههر ئێك سهرۆكێ عهسائيب ئههل ئهلحهق و سهرۆكێ بزاڤا بابليۆن بوويه جهێ رهنگڤهدان و رهخنهيێن ژمارهيهكا سياسى و چالاكڤانان و ب تايبهت ل ئهمريكا و تيڤيهكا بريتانى ئاماژهيێ ددهته ئهگهرێن ل پشت رهخنهيان.
خهزعهلى و كلدانى د ليستا سزايێن ئهمريكى دا
وێنهيهكێ ئهنتۆنيۆ گۆتيرێس ئهميندارێ گشتى يێ يۆ ئێنێ د دويماهيك سهرهدانا وى دا بۆ ئيراقێ ل گهل ههر ئێك ژ قهيس خهزعهلى، رهيان كلدانى و بافێل تالهبانى بوويه جهێ رهخنهيێن ژمارهيهكا سياسهتمهدار و چالاكڤانان و ب تايبهت يێن ئهمريكى، ژ بهر ههبوونا ناڤێن ههر ئێك ژ خهزعهلى و كلدانى د ليستا سزايێن ئهمريكى دا.
د راپۆرتهكا BBC دا هاتيه؛ پتريا جاران، سهرهدانێن وهكى سهرهدانا ڤێ دويماهيێ يا گۆتيرێس بۆ ئيراقێ، نابنه جهێ گرنگيپێدانهكا مهزن د سوشيال ميديايێ دا، لێ وێنهيێ وى ل گهل خهزعهلى و كلدانى، رهنگڤهدانهكا مهزن دناڤ وان تۆڕان دا پهيدا كريه.
ل دۆر ئهگهرێن رهخنهيان ديار كريه؛ قهيس خهزعهلى سهرۆكێ عهسائيب ئههل ئهلحهقه و وى گرۆپى پهرلهمانتار د پهرلهمانێ ئيراقێ دا ههروهسا بالێ چهكدارى ژى ههنه.
وهزارهتا گهنجينهيێ يا ئهمريكى ل سالا 2019 سزا ل سهر خهزعهلى و لهيسێ برايێ وى و هندهك كهسێن دهوروبهرێ وى ژ بهر بنپێكرنێن وان بۆ مافێن مرۆڤى ل ئيراقێ و كوشتنا وان بۆ خۆنيشاندهرێن ئيراقى سهپاند بوون.
خۆنيشاندانێن جهماوهرى يێن بهرفرههـ ل ههيڤا ئوكتۆبهرا سالا 2019 ل ئيراقێ ژ بۆ نههێلانا گهندهليێ، گوهۆڕينا تهخا دهستههلاتدار و نههێلانا پشكپشكينهيێ دهستپێكربوون ژ بهرى ل ههيڤا 3 يا سالا 2020 ژ بهر دهستپێكرنا بهلاڤبوونا ڤايرۆسێ كۆرۆنايێ ل ئيراقێ راوهستياين.
نزيكبوونا خهزعهلى ژ ئيرانێ
عهسائيب ئههل ئهلحهق ب رهوتهكێ سياسى يێ نزيك ژ ئيرانێ دهێته لقهلهمدان.
ههروهسا قهيس خهزعهلى ب دژمنێ ئهمريكا ل ئيراقێ ژ لايێ كۆچكا سپى ڤه دهێته پۆلينكرن.
راپۆرتا BBC دياركريه؛ دهێته گۆتن كو بالێ چهكدار يێ عهسائيب ئههل ئهلحهق، ب هزاران هێرشێن لهشكهرى ل دژى هێزێن ئهمريكى ئهنجامداينه.
ههروهسا ب ئێك ژ كوتلهيێن سهربازى يێن گرێداى حهشدا شهعبى دهێته هژمارتن.
كلدانى و بڕينا گوهێن كهسهكى
رهيان كلدانى ژى د وێنهيێ ل گهل گۆتيرێسى دا بوويه جهێ دهنگڤهدانێ د سوشيال ميديايێ دا.
BBC ديار كريه؛ رهيان كلدانى ئهميندارێ گشتى يێ بزاڤا بابليۆنه كو وێ ژى بالهكێ سهربازى ب ناڤێ بابليۆن يان ژى ليوايا 50 ههيه.
بابليۆن ژى ب ئێك ژ گرۆپێن حهشدا شهعبى دهێته هژمارتن.
"وهزارهتا گهنجينهيێ يا ئهمريكى سزا ل سهر كلدانى و بالێ وى يێ چهكدارى سهپاند بوون، چونكى كلدانى د ڤيديۆيهكێ دا ل سالا 2018 دهركهفتبوو كو وى گوهێن ئێخسيرهكێ بڕيبوون"، راپۆرتا BBC زێده كريه.
ههروهسا ئهمريكا ديار كربوو كو بالێ چهكدارى يێ ب ناڤێ بابليۆن دزى ژ مالان كربوون و دهست ب سهر ئهردێن چاندنێ دا گرتبوون.
راپۆرتا كهنالێ بريتانى ئاشكرا ژى كريه؛ هندهك تۆمهت بۆ بابلیۆن دچن كو ئهو رێگريێ ل ڤهگهڕيانا ئاوارهيان بۆ دهشتا نهينهوا دكهت.
كارڤهدانێن جيهانى
وێنهيێ گۆتيرێس ل گهل ههر ئێك ژ خهزعهلى و كلدانى بوويه ئهگهرێ دروستبوونا كارڤهدانان ل جيهانێ.
جوێل رايبۆن ديپلۆماتكار و ئهفسهرێ ئهمريكى يێ بهرێ د ڤى دهربارهى دا گۆت "ئهميندارێ گشتى يێ نهتهوهيێن ئێكگرتى د كۆمبوونهكێ دا ل بهغدا ل گهل قهيس خهزعهلى ئهوێ ب سهدان سهرباز ژ هێزێن ئهمريكى كوشتين، دكهته كهنى".
ناڤهاتى زێده ژى كر: خهزعهلى ب ئاوايهكێ رۆتينى هێزێن ئهمريكى ل ئيراقێ و سووريا بۆمبهباران دكهت.
تويتڤانهكێ دى ل دۆر ڤێ چهندێ دبێژيت "چهوا گۆتيرێس ل گهل خهزعهلى ئهو كهسێ داخوازكرى ژ لايێ ئهمريكا ڤه كۆمبوويه؟ ئهو چهوا هاتيه خاپاندن يان تۆمهت هاتينه لادان!".
ئهنتۆنيۆ گۆتيرێس ئهميندارێ گشتى يێ نهتهوهيێن ئێكگرتى ل رۆژا چارشهمبيێ د سهرهدانهكێ دا گههشتبوو ئيراقێ و ل گهل ژمارهيهكا سياسهتمهدارێن ئيراقى كۆمببوو.
ههروهسا گۆتيرێس دوهى پێنجشهمبيێ گههشتبوو ههولێرێ و ل گهل سهركرده و بهرپرسێن كوردستانى كۆمببوو.
گۆتيرێس د سهرهدانا خۆ دا، رهوشا سياسى و ئهمنى ل ئيراقێ و ههرێما كوردستانێ، رهوشا ئابوورى، پهيوهنديێن ههولێر- بهغدا و چارهكرنا كێشهيێن دناڤبهرا وان و بابهتێ ههلبژارتنان ل ههرێما كوردستانێ و ژمارهيهكا تهوهرێن دى يێن ناڤخۆيى، ههرێمى و جيهانى ل گهل سهركرده و بهرپرسێن كوردستانى و ئيراقى گهنگهشه كربوون.