بۆچی کورد پەنابەر دبن؟

بەلاڤ بکە

ساکار کامل

ب درێژاهییا دیرۆکا مرۆڤایەتییێ ژ ئەگەرێن سرووشتی و نەسرووشتی مرۆڤان پەنابریە بەر دەڤەر و جهێن دی دا ژیانا خۆ ب پارێزن و ب ئارامی ببەنە سەر.
شەڕێن بەردەوام یێن مرۆڤایەتییێ ل دژی ئێک ئەنجامداین بوونە سەدەمێن سەرەکی یێن کۆچکرنێ ژ ئاخا لێ دژیان، کورد ژی ژ بەر زولم و شەڕان ڕاستی نەهامەتی و کۆچکرنێ بوونە و پەنا برینە بەر وەلاتان و ئاخا خۆ بجههێلایە. ئەڤە ژی د بیر و هشمەندییا کوردان دا بوویە دیاردەیەک و هەر گاڤا هەست ب نەئێمناهی و نەدادی و زولمێ کر، ڤێ رێکا دژوار دگرنە بەر و پەنایێ دبەنە بەر جهەک ئارام و تەنا.
کۆچکرن و پەنابەری دیاردەیەکا جیهانی یا زیندییە و هەر ژ کەڤندا و هەتا رۆژا ئیرۆ ب بەردەوامی هەیە و ژ بلی ئەگەرێن لێگەڕیان ل ژیانەکا ئازاد و تەنا، بگرە ئەڤ کۆچکرنە بوویە ئەگەر وەلات و مەملەکەت بهێنە ئاڤاکرن ل سەر ئاخا خەلکەکێ دی و هەتا نهۆ ژی ماینە و خودان پێگەهـن د سیستەما جیهانی یا ئێمناهی و ئابووری و تەنانەت ڕەوشەنبیری و کەلتووری ژی دا.
دیرۆکا کوردان ژ دیاردەیا کۆچکرنێ ژ ئەگەرێن شەڕ، دوبەرەکی و زولما بەردەواما نەیارێن کوردان پڕە، هەر بۆ میناک ژ سەدەمێن شەرێن ناڤخۆ یێن حکومەتان و کۆچکرن ب زۆری (کۆچا ملیۆنی) باشترین میناکە. ئەڤێ چەندێ ژی کاریگەرییەکا نەرێنی ل هشمەندییا کوردان کر، ژ ئالیێ گیانی، سایکۆلۆژی، ئابووری و ژیانێ ب گشتی. تاکێ کورد هەر دەم مژوولی کۆچکرنێ بوویە دا خۆ بپارێزت و ئەڤ پاراستنە ژی بوو ئەگەر ب چەندین سالان کورد ژ ئالیێ مەعریفی، کەلتووری و ئابووری و گەلەک وارێن دی ل پاش نەتەوەیێن جیهانێ بن.
هەکە بەحسا کوردان بکن ب تایبەت ئێزدییان ل بارێ پەنابەری و کۆچکرنێ دا، ئەم چاڤەکی ل دیرۆکا ئۆلا ئێزدییان بنەرن یا تژییە ژ فرمان، جینۆساید، نەهامەتی، دەربدەری، و دەردەسەرییان کو دبوونە ئەگەر ب بەردەوامی د پەنابرن و کۆچکرنێ دابن. 
خۆیایە ئێزدییان باجا ئۆلا خوە ب پلە ئێک  و نەتەوەیا خۆ ب پلە دو دایە، ب ڤان هەردو ئەگەران ژی راستی گەلەک جینۆسایدان هاتنە و دیرۆک دیدەڤانە بۆ ڤێ یەکێ.
داوی جینۆسایدا ئێزدییان ل سەر دەستێ دەولەتا ب ناڤ ئیسلامێ یا عیراق و شامێ ل دەڤەرا شنگالێ ل 3 ی تەباخا 2014ێ قەومی. د ڤێ جینۆسایدێ دا ئێزدی راستی کوشتنێن ب کۆم، مالوێرانی، دەربدەری، لاقەکرن و هەر تشتێ ب دژی وژدانا مرۆڤایەتیێ هاتن کو د جیهانا ئازاد دا چ ئەقل و لۆژیک قەبوولنەکن. 
ئەڤ یەکە ژی بوو سەدەم هەر زوو ئێزدی پەنایێ ببەنە بەر جهێن ئارام و وەلاتێن تەناهی لێ. ئامارێن نەفەرمی دیاردکن ژ سالا 2014 هەتا نهۆ پتر ژ 100 هەزار کەسان پەنا برینە بەر وەلاتێن ئەوروپی، کەنەدا، ئەمریکا و ئوسترالیا و وەلات و ئاخا خۆ ب جههێلاینە.  
ئەڤە هەشت سالێن رەبەقن ئێزدی ب تایبەت خەلکێ دەڤەرا شنگالێ د جینۆسایدێ دا دژین و ژیانا خۆ ل گەرما هاڤینێ و باران و بەفرا زڤستانێ ژ نەچاری ل بن چادران دەرباز دکەن.
ڤێ داویێ دیسا پێلەکا دی یا کۆچکرنێ سەرهلدایە ب خێزان و گەنجانڤە لدووڤ ئامارێن نەفەرمی پتر ژ 4000 کەسان کوردستان بجهـ هێلایە،

ڤێ چەندێ ژی ئەگەرێن خۆ یێن هەین ژ وانا:

1-     خەلک نکارن بچنە سەر مال و حالێ خۆ ل شنگالێ ژ سەدەمێ نەبوونا ئێمناهییێ لەو ژ نەچاری ب ئاوەرەییێ رازی دبن.
2-    حکومەتا عیراقێ ب جدی کار بۆ ڤەگەڕا وان ناکەت هەر چەند گەلەک جاران سۆز ژی دایینە.
3-    سەدەمێ نەبوونا جهی (چەندین کەس د چادرەکە بێسەروبەر دا دژین) و نکارن مومارەسەیا ژیانا خۆ بکن. ئەڤە ژی ب تایبەت بۆ گەنجان زەحمەتە و نکارن خۆ پێشبێخن و بەرگەهێ پێشخستنا وان کێمە. 
4-    بجهنەئینانا رێککەفتنا هەرێمێ و بەغدا بۆ ئاساییکرنا رەوشا شنگالێ.
5-    هەبوونا گەلەک هێزان ل ژێر ناڤێن جودا ل شنگالێ کو هەر مەدەهـ ناکۆکی و بهەڤچوون د ناڤبەرا وان دا رووددەن.
6-    بۆمبەبارانا ژنشکێڤە ژ ئالیێ فڕۆکەیێن ترکیا.
7-    ئەگەرێن دەروونی، ئەڤ خالێن ل سەری من ئاماژە پێدایی هەموو دبنە ئەگەر سایکۆلۆژیا تاکی تێکبدەن و ئالۆزبکن و هەرچەند جینۆساید ب خۆ ببوو ئەگەر خەلکێ شنگال ب گشتی تووشی ئێشێن دەروونی ببیت و سایکلۆژییا وان بێتە تێکدان و ئاڵۆزییێن مێشکی هەبن.
8-    ئەگەرەکێ گرنگ ئەو ژی ئابوور، پتریا خەلکێ شنگالێ ئابوورەکێ سەربخۆ نینە و داهاتێ وان کێمە. هەر چەند ڕێکخستنێن نەحکومی هەتا ڕادەیەکی هاریکاریا وان کرن، لێ ل ڤێ داوییێ بەرەبەرە خۆ ڤەدکێشن ئەڤە ژی دێ ژیانا وان ئالۆزترکەت.
9-    دانەمەزراندن وەک فەرمانبەرێن حکومی ژ ئالیێ هەر دوو حکومەتان ڤە.

چارە چییە؟

1-    ئاساییکرنا رەوشا شنگالێ ژ ئالیێ سیاسی، ناڤخۆیی، هەرێمی و نێڤدەولەتی ڤە و بەرقراربوونا ئێمناهیێ. 
2-    ڤەگەڕاندنا ئاوارەیان بۆ شنگالێ و بجهئینانا رێککەفتنا هەرێمێ و بەغدا.
3-    ئاڤاکرنا شنگالێ و خزمەتگۆزارییێن پێدڤی بێنە کرن وەک ئاڤ، کارەب، قوتابخانە، نەخۆشخانە و رێک و گەلەکێن دی.
4-    پەیداکرنا دەلیڤەیێن کاری بۆ گەنجان. 
5-    قەرەبووکرنا خەلکێ شنگالێ ژ ئالیێ حکومەتا فیدرال.
6-    دامەزراندن، ب تایبەت یا تەخا گەنجان و دەرچۆیێن زانکۆ و پەیمانگەهان .
 

More About

Related