گاڤ

لێكۆلینه‌كا ساخله‌میێ یا نوى ئاشكراكریه‌؛ نڤستنا باش مه‌ترسییا مرنێ ب هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ بیت ب رێژه‌یا 30% كێم دكه‌ت، هه‌روه‌سا مه‌ترسییا مرنێ ب نه‌خۆشیێن دلى و بۆریێن خوینێ ب رێژه‌یا 21% و مه‌ترسییا مرنێ ب په‌نجه‌شێرێ ب رێژه‌یا 19% كێم دكه‌ت.

مالپه‌رێ هێلس دایجێست راپۆرته‌ك به‌لاڤكریه‌ و تێدا نڤیسییه‌ "كێمبوونا نڤستنێ ره‌نگه‌ ببیته‌ ئه‌گه‌رێ زه‌حمه‌تییا فوكسكرنێ ل ده‌ف مرۆڤى و ل گه‌ل بۆرینا ده‌مى ره‌نگه‌ نه‌بوونا نڤستنا باش ببیته‌ ئه‌گه‌رێ ئاریشه‌یێن مه‌عریفى و نه‌خۆشییێن دومدرێژ د ده‌مه‌كێ دى دا ژ ژیانێ".

وێ راپۆرتێ ئاماژه‌ ب لێكۆلینه‌كا نوى كریه‌ كو ئاشكراكریه‌ "شێوازێن باش یێن نڤستنێ د شیان دایه‌ 4.7 سالان بۆ ژیێ زه‌لامى و 2.4 سالان بۆ ژیێ ژنێ زێده‌ بكه‌ن".

د وێ لێكۆلینێ دا، چاڤپێكه‌فتن ل گه‌ل پتر ژ 170 هزار كه‌سان سه‌باره‌ت ره‌فتارێن وان یێن ساخله‌میێ و نڤستنێ هاتییه‌ كرن و پاشى ل گه‌ل تۆمارێن مرنێ پشتى چه‌ند سالان هاتینه‌ هه‌ڤبه‌ركرن.

لێكۆله‌ران ژماره‌یه‌كا فاكته‌ران بۆ نڤستنێ ژ بۆ پیڤانا كوالێتییا نڤستنێ ل به‌رچاڤ وه‌رگرتینه‌، یا ئێكێ كا وان كه‌سان رادده‌یه‌كێ باش ژ نڤستنێ هه‌بووینه‌ كو دناڤبه‌را 7 تا 8 ده‌مژمێران دایه رۆژانه‌‌، هه‌روه‌سا فاكته‌رێ دى زه‌حمه‌تییا نڤستنێ بوو، فاكته‌رێ سیێ شیانێن نڤستنێ ب درێژییا شه‌ڤێ بوو، فاكته‌رێ چارێ كا ئه‌و كه‌سه‌ ده‌رمانێن نڤستنێ دخۆن یان نه‌ و فاكته‌رێ پێنجێ ل دۆر هه‌ستپێكرنا تاكه‌كه‌سان ب ره‌حه‌تییێ پشتى هشیاربوونێ بوو.

د لێكۆلینێ دا، دا كو پشكدار هه‌ر پێنج خالێن كوالێتییا نڤستنێ ب ته‌مامى وه‌ربگرن، ل سه‌ر وان پێدڤییه‌ ب كێماسى حه‌فت ده‌مژمێران شه‌ڤانه‌ بنڤن، ب ساناهى بنڤن، هه‌روه‌سا ب كێماسى پێنج شه‌ڤان د حه‌فتییێ دا بمیننه‌ نڤستى بێى هشیار ببن، ده‌رمانێن نڤستنێ نه‌خۆن هه‌روه‌سا ب كێماسى پێنج رۆژان د حه‌فتییێ دا ژ خه‌و هشیار ببن و ئه‌و هه‌ست ب ره‌حه‌تییێ بكه‌ن.

بۆ لێكۆله‌ران ئاشكرا بوویه‌ "ئه‌و كه‌سێن شیاین پێنج خالان د كوالێتییا نڤستنێ دا بده‌ستڤه‌بینن، تێكرایێ ته‌مه‌نێ وان پتر بوو ژ وان كه‌سێن ئێك خال یان چنه‌ د فاكته‌رێن نڤستنێ دا بده‌ستڤه‌ئیناین".

لێكۆله‌ران گۆتینه‌ "كوالێتییا نڤستنێ هه‌روه‌سا كارتێكرنێ ل سه‌ر كێمبوونا مه‌ترسییا مرنێ دكه‌ت، ئه‌و كه‌سێن پێنج خال د كوالێتییا نڤستنێ دا تۆماركرین، مه‌ترسییا مرنێ ل ده‌ف وان ب هه‌مى ئه‌گه‌ران ب رێژه‌یا 30% كێمبوویه‌، هه‌روه‌سا مه‌ترسییا مرنێ ب نه‌خۆشیێن دلى و بۆریێن خوینێ ب رێژه‌یا 21% كێمبوویه‌ و مه‌ترسییا مرنێ ب په‌نجه‌شێرێ ب رێژه‌یا 19% كێمبوویه‌".

شاره‌زا شیره‌تان دكه‌ن كو مرۆڤ شێوازێ خۆ یێ نڤستنێ باش بكه‌ن، بۆ نموونه‌ رێزگرتن ل ده‌مژمێرا بایولۆژى یا له‌شى، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ب رێكا نڤستن و هشیاربوونێ د ده‌مێن جێگیر دا ل درێژییا رۆژێن حه‌فتییێ.