کورد چاوا دەربارەی دەولەتێ هزردکەن وەک مەتریال یان (فکر)هزر؟

بەلاڤ بکە


په‌روه‌ر عزه‌ت
قوتابيێ زانستێن سياسی ل زانكۆيا دهۆك

هیچ مرۆڤەکی چ جاران دەولەت ب چاڤ نەدیتیە. چونکی دەولەت یا بەرچاڤ نینە، بەلێ هەست پێ دهێتەکرن، بەلێ پا کەس نەشێت گرنگیا دەولەتێ د ژیانا ڕۆژانەدا ئینکاربکەت، و زێدەتر ژ ئەڤێ چەندێ ئەم بەشەکین ژ دەولەتێ، و دەولەت بۆنەوەرەکێ منگرتییە(إفتراضي) وهەمی سالوخەتێن مرۆڤیانە ددەینە دەولەتێ، ئەڤجا ئەم دبێژین (دەولەتا مەرد، تەماع، شارەزا، بێمێشک، دلڕەق، دلنەرم، نازدار، مایتێکەر)، لەوا هندەک جارا هندەک هەستان ددەینە دەولەتێ کو بتنێ ددەینە مرۆڤی بۆ نموونە: باوەریێ ددەینە دەولەتێ، یان ژێ دتڕسین، یان حەزژێ دکەین، یان کەربێ ژێ ڤەدکەین، ئەڤە هەمی دبیتە ئەگەرێ وێ هزرێ: کو ڕێزێ ل دەولەتێ بگرین بەلێ پا هندەک جارا هزربکەین کو چارەنڤیسێ مە یێ بەرزە و تاڕیە، و ئەگەر دەولەتەکێ ڕابگەهینین ئەم هەمی دێ
‎هزرکەین ئەم بەشەکین ژ وێ دەولەتێ، ئەگەر بارودۆخێن مە هەر چ بن.
‎ئەگەر ب نێزیکی بەرێخۆ بدەینە دەولەتێ ئەم چ خاڵا نابینین داکو بێژین کو دەولەت ڕاستیەکا واقعییە. چونکی ئەم دەستهەڵاتدار و سەروکا، و دامودەزگاهـ، و سنوران دبینین، هەروەسا یاسا و ڕێنمایێن یاسایی و ئەگەر موخالفا یاسایێ بکەین دێ کەڤینە بەرامبەر سزای و دێ پولیس و دادوەر هێنە د بابەتی دا، و ل سەر نەخشە ژی ئەم سنوران دبینین، و دەمێ ژ سنورەکی دەربازبین دێ گومرک و دەرگەهان بینین، و دەمێ ژ وەڵاتێ خۆ دەربکەڤین دێ هەستپێ کەین ئێدی ئەم نەماینە ل دەولەتا خۆ. ئەڤ هەستە مە ب دەولەتا مەڤە گرێددەت، بەلێ پا ئەم هەمی خاڵ و نیشان و زێدەتر ژی هێشتا،
‎وەلێ ناکەت کو دەولەت بهێتە دروستکرن و هەبوونێ
‎دەولەت هەسارا عەردی نینە، و شەعب ژی نینە، و کۆما یاسایا ژی نینە، و
‎دەولەت بسەر ڤان هەمیا دکەڤیت، و هەبوونا وێ بەشەک ژ دیاردەیان نینە. بەلێ پا دەولەت بەشەکە ژ مەملەکەتا عەقلێ مروڤی، و دەولەت هزرەکە هەمی ڕامان و هزران
‎بخۆڤەدگریت، لەوا ب ڤێ چەندێ دەولەتێ هەبوونا خۆ نینە ئیلا ژ لایێ هزرا مروڤی بیت

‎پشتی رێککەفتناما(سایکس بیکویا ٢٣ تشرینا ١٩١٥ هە تا١٩١٦) و دابەشبونا کوردستانێ بو چار پارچەیان ئدی فکر یان هزرا کوردی ژی دابەش بوو، هزرا کوردان ێدی نە شیا وان سنوران دەرباز کەت یێن داگیرکەرێن کوردستانێ داناین،زمان و کلتور و شورەش و بزاڤو چالاکیێن مە یێن سیاسی ژی دابەش بون،بزاڤ و شورەشێن مە ئدی لسەر ئاستێ پارچەکا کوردستانێ هاتنە بەر پاکرن،ئەگەر چ شیعار و بانگەوازیا وان بوو رزگارکرنا هەر چار پارچەین کوردستانێ بیت،لێ ئەڤە بتنێ ما وەک بانگەوازی و نەبوو حە قیقەت،هە روەسا دابەشبونا (هەرێمی)ئەردی ب دابەشبونا فکرێ ژی بدوماهیک نەهات بە لکو هەڤرکی و نەڤیانژی کەفتە دناڤبەرا پارچەیێن کوردستانێ دا ،ئەف هەڤرکیە هندەک جاران ب شێوەیەکێ هوسا توند بوون کو ب مخابنیڤە ئەنجامێن وان شەرێن براکوژی رویدان

‎مە نەشیا دەولەتێ وەک فکر یان هزر یان پەیوەندیەکا روحی وەربگرین،ژبەرکو بتنێ پەیوەندیا مە دگەل دەولەتێ پەیوەندیەکا ماددی ئەرد یان هەرێمی بوو د دەمەکیدا 
‎هەرێم بتنێ ئک ژ خالێن دروستبونا دەولەتێ یە ئەگەر چ مە ئەو دەستهەلات نەبیت رێگریێ ژ دابەشبونا هەرێما خوبکەین پێتڤیە ئەم نەهێلین دوژمنێن مە فکر و زمان و کلتورێ مە دابەشبکەن و مە پەیوەندیەکا ب هێزتر هەبیت ژ پەیوەندیەکا ماددی یان هەرێمی بتنێ

زێدەتر دەربارەی