بــازارێ دراڤییێ جیهانێ ل هیڤییا بهایێ هەڤسەنگە
جەگەر محەمەد
شارەزایێ زانستێن بانک و پارەدارکرنێ
هەلبەت ئەڤا نها رویدەت د بازارێ دراڤی دا، بهایێ دراڤان ل هەمبەری دۆلاری و بهایێ پەتڕولێ بەرامبەر دۆلاری، و بهایێ زێڕی ل هەمبەری دۆلاری، ئەنجامێ تێگچوونا هەڤسەنگییا بازاریە، کو پێش 25 سالان د بازاری دا، دەستهەلات ل سەر بهایان هەبوویە.
بهایێ هەڤسەنگ: ئەو بهایە، یێ کو، تێدا رێژەیا هەلئاوسانا بازاری، و رێژەیا بێکارییێ و پلەیا گەشەبوونا ئابۆری تێدا هەڤدکرن و ل سەر ڤی بنەمایی، بهایێن دراڤێن گرێدایی دۆلاری دهێنە پێش و جێگیردبن.
نها ئابۆرا ئەمریکا، چاڤەرێیێ ئەڤی بهاییە، کۆ تێدا دوبارە ئابۆر هەڤسەنگ ببیت، ل سەر وان بنەمایێن کو ئابۆر تێدا د گەشەیێ دابیت، وهسا رێژەیا قازانجا بانکی جێگیردبیت، ژ ئالیێ فیدالییا ئەمریکا، ئەڤە ژی دبیتە ئەگەرێ وێ چەندێ کو، بهایێ دۆلاری جێگیربیت بەرامبەر دراڤێن دی و بهایێ دراڤێن دی ل بلندی و نزمییێ دمینین، لدیڤ شیانێن نەختنەیی و ئابۆرییا وان وەلاتان، ئەڤجا تشتەکێ سروشتی ئابۆریە، کو بهایێ گەلەک دراڤان، نەڤەگەرن بۆ بهایێ پێش ڤێ رویدانا ئابۆری.
بها بەرزیا دۆلاری ل هەمبەری دراڤێن دی، نە د بەرژەوەندییا ئابۆرا ئەمریکا دایە، تنێ د چارچوڤەیێ دەستنیشانکری دا نەبیت، ئەڤجا ئارمانجا فیدالیا ئەمریکا نە ئەوە کو بهایێ دۆلاری ل بلندیێ بمینیت، بەلکی چارەکرنا رێژەیا هەلئاوسانا بلندە، ب ئاڵاڤێ قازانجا بانکی، بەلێ ئوتوماتیک بۆ ماوەیەکێ بهایێ دۆلاری بلند دبیت، تا وەلاتێن دی، یێن کو دراڤێ وان گرێدایی دۆلاری ئامادەیا خۆ بکەن و ب هەمان ئاراستەیێ فیدرالیا ئەمریکا کاربکەن، ئەڤە ژبلی وەلاتێ چینێ، کو سیاسەتا بەرفرەهکرنا دراڤی بکاردئینیت، بۆ پڕ فڕۆشتنا بەرهەمان، ب یوانێ کێم بها ل چاڤ دراڤێن دی.
هەلبەت بها بلندیا زێری ژی، ل هەمان بابەت دایە، تاکو دووبارە ئابۆرا جیهانێ گەشە نەکەت و دەلیڤەیا قازانجی د ئابۆرێ دا، زێدەتر لێنەهێت ژ پاراستنا سەروەت و سامانێ بازرگانان، و کومڤەبوونا وان د کڕینا زێری دا وەک پەناگەها ئارام، دێ بهایێ زێری هەر د بلندیێ دابیت، ئەڤە ژبلی سەدەمێن جیۆسیاسی، و ئاساییشا جیهانی.
ئەڤە ژبلی وێ چەند، کو نها بەنکێن ناڤەندییێن وەلاتێن جیهانێ دەست بکڕینا زێڕی کریە، کو تا دوماهییا ئەڤ سالە دێ کڕین بەردەوام بیت، بۆ وێ چەندێ دەما بهایێ هەڤسەنگ چێدبیت، بشێن بهایێ دراڤێ خۆ یێ نشتیمانی بەرامبەر دۆلاری راگڕن.
جەگەر محەمەد
شارەزایێ زانستێن بانک و پارەدارکرنێ