ئەم چاڤەرێی چ پەروەردە بین، دەمێ قوتابییەکێ ئاسایی یان ژی ھەژار و ژ مالەکا سادە، ب ماندیبوون و شیانێن خوە یەکەم بیت، لێ ل بەر چاڤێن وی کورێ مامۆستایەکی یان بەرپرسەکی ب غەدر و فێل ببیتە یەکەمێ پوولێ؟ ب گۆتنه‌کا دی، وێ گاڤێ قوتابی چ پەروەردە وەرگریت دەمێ ل بەرچاڤێن وی گەندەلی و نەدادپەروەری بهێتە کرن؟ دیسان چ پاشەرۆژ چاڤەرێ مە دکەت، دەمێ قوتابی ژدل بخوینیت و گاڤا مەزن دبیت، باش بزانیت دامەزراندن خوینا سەرانە و دەلیڤەیێن کاری ژی پتر ژ باوەرنامەیێ پشتبەستنێ ل سەر پەیوەندی و واستەکارییان دکەن؟
راستە ل وەلاتێن پێشکەفتی، دەواما خواندنێ پێنج رۆژن، لێ پرسیار ئەوە ژینگەھا وان، ئاستێ زانینێ و زانستی، جۆرێ پرتووکێن سیستەمی، ئاڤاھی، سەرەدەرییا ل گەل قوتابی و مامۆستایان، رێژەیا مامۆستا و فێرخوازان، مووچە و داھاتێ تاکی.. ھتد. ھەروەکی یێن مە نە یان ژی ب سالێن رۆناھییێ رەوشا وان ژ یا مە جودا یە؟ ھەروەکی چێکرنا ڤێ بەرەلاییێ و پاشکەفتنا د سێکتەرێ پەروەردەیێ دا ھەی، زەحمەت و ماندیبوونەکا مەزن پێدڤێت، لەورا زانایێن پەروەردەیێ ب فەر زانی شەمبییان ژی بکەنە بێھنڤەدان! ئەرێ قوتابی دێ ل بێھنڤەدانان پتر خوینیت، یان ھەکەر ھات و خواندم نەبوو، دێ دەمێ خوە یێ ڤالا ب چ دەرباز کەت؟ ژ بەر کو مە کەلتوورێ خواندنێ چێنەکرییە و وەکی ژ ئەنجامێن هەرسال خویا دبن کو رێژەیا دەرچوونێ و ئاستێ خواندنێ نە ل ئاستێ پیدڤییە، هۆسا بێی ئێک و دو، یان دێ ل مالێ ب شاشی دەمێ خوە ب  ئنترنێت و تەکنەلۆجیایێ ڤە بۆرینیت، یان ژی دەمێ ل مالێ نەبیت، دێ ژ  بەر نەبوونا جھێن پێشئێخستن و گەشەپێدانا شیانان، ھەروەسا نەبوونا پارکان جھێن دلڤەکەر دەمێ خوە ل کۆلانان و بەلکی ل کافێیان بۆرینیت. 
بریارێن بیرۆکراتی نە ب تەنێ ئاستێ خواندنێ پێش نائێخن، بەلکو دێ قوتابی و مامۆستایان پتری نقۆمی راوەستیان و پاشڤەمانێ ژی بکەن. کێمکرنا دەوامێ و ھەمان سیستەمێ خواندنێ، ھەمان رێژەیا قوتابی و مامۆستا و خواندنگەھان، پتر بریارەکا کەچە و دێ ڤێ رەوشا کامباخ یا خوندنێ ژ بەر بارانێ بەنە بەر بارۆڤەیێ! بارۆڤە ژی ئەوە دەمێ ھەرسال بەرپرسیرێن پەروەردەیێ و مامۆستا، گازندەیا وێ یەکێ دکەن کو ئەو ناگەھن سیستەمێ خواندنێ تەمام بکەن، گەلەک بابەت و وانە ژ بەر نەبوونا دەمی بۆ قوتابییان ناھێنە گۆتن! ئەڤە ژ بلی گازندەیێن نەبوونا جھی، خرابییا خواندنگەھان، کێمییا مامۆستایێن دامەزراندی و گرێبەست و وانەبێژ، پرسگرێکێن سەرما و گەرمییێ، ھەروەسا وێرانی و دوورییا رێیان.
خالا مەترسیدار د سێکتەرێ پەروەردەیێ دا ئەوە؛ پترییا قوتابییان خواندنگەھێ وەکو جھەکێ نەخوەش و بێزارکەر دبینن، لەورا بەرێ وان ل زەنگا بێھنڤەدانێ یە، دەمێ ژ خواندنگەھێ  ڤەدگەرن پتر بەختەوەرن ژ دەمێ قەستا خواندنگەھێ دکەن، بێھنڤەدانان ژی وەکو مزگینی و دەستکەفتەکێ مەزن دبینن، کو ب مخابنی ڤە پێدڤییە رەوش بەروڤاژی با! ئۆشۆ د پەرتووکا خوە یا "هۆشمەندی" دا، ڤێ رەوشێ ب نوکتەیەکێ ڤەدگێریت: جارەکێ بۆ ئێکەم جار قوتابییەک چوو خواندنگەھێ، دەمێ وانە ب دووماھی ھاتین، ئەو ب کەیفخوەشی ڤەگەریا مالێ، دایکا وی ژی گۆتێ، ھەروەکی تە حەز ژ چوونا خواندنگەھێ کر، ئەوی ب حێبەتی ڤە بەرسڤ دا، چی یە دادێ؟ تو جوداھییا چوونا خواندنگەھێ و ڤەگەریانا ژ خواندنگەھێ ناکەی؟ هەروەکی پەروەردەکارێن مە ژی، جوداهییێ د ناڤبەرا بێهنڤەدان و بێهنتەنگکرنا پەروەردیێ دا ناکەن!