ناكۆكیێن دناڤبه‌را ئه‌مریكا و ئسرائیلێ دا ل دۆر پاشه‌رۆژا كه‌رتێ غه‌زه
بەلاڤ بکە
گاڤ
رۆژنامه‌یه‌كا ئسرائیلى ئاماژه ب هه‌بوونا ناكۆكیان دناڤبه‌را ئه‌مریكا و ئسرائیلێ دا ل دۆر پاشه‌رۆژا كه‌رتێ غه‌زه كریه هه‌روه‌سا گرنگترین داخوازیێن ئه‌مریكا ژ ئسرائیلێ كرین ئاشكرا كرینه.
ئوپشنێن به‌رانبه‌ر ئسرائیلێ
هه‌ر ئێك ژ ئه‌مریكا و ئسرائیلێ دیتنێن جودا بۆ پاشه‌رۆژا كه‌رتێ غه‌زه هه‌نه و راپۆرته‌كا ئسرائیلى هنده‌ك ژ وان جوداهیان دیار دكه‌ت.
رۆژنامه‌یا یه‌دیۆت ئه‌هرانۆت یا ئسرائیلى د راپۆرته‌كێ دا دیاركریه "كارگێریا ئه‌مریكى دڤێت پلانێن ئسرائیلێ بۆ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل كه‌رتێ غه‌زه د سالا بهێت دا بزانیت و ب تایبه‌ت واشنتۆنێ داخواز ژ تێل ئه‌ڤیڤێ كریه كو ل گه‌ل دویماهیا هه‌یڤا كانوینا دوێ یا سالا بهێت شه‌ڕێ ل غه‌زه ب دویماهیك بینیت".
وێ رۆژنامه‌یێ پرسیار ده‌ربارى پلانێن ئسرائیلێ بۆ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل غه‌زه د قووناغا بهێت دا ئازراندینه، ئه‌و ژى دناڤبه‌را گرتنه‌به‌را شێوازێ سیاسى ل گه‌ل خه‌لكێ فله‌ستینێ، برێڤه‌برنا گۆتوبێژان و په‌نابرن بۆ پرۆسێسا سیاسى یان ژى به‌رده‌وامیا شه‌ڕى و برێڤه‌برنا شه‌ڕه‌كێ درێژ ل كه‌رتێ غه‌زه.
رۆژنامه خۆیا ژى دكه‌ت "ل گه‌ل به‌رده‌وامیا سه‌ره‌دانێن به‌رپرسێن ئه‌مریكى بۆ تێل ئه‌ڤیڤێ، ئه‌ڤ چه‌نده دێ ئسرائیلێ نه‌چار كه‌ت كو هنده‌ك بڕیارێن كارتێكرنه‌كا مه‌زن د سالا 2024 دا هه‌بن بده‌ت، هه‌روه‌سا دێ به‌حس ل سرۆشتێ په‌یوه‌ندیێن دناڤبه‌را ئه‌مریكا و ئسرائیلێ دا هێته كرن".
د راپۆرتا وێ رۆژنامه‌یا ئسرائیلێ دا هاتیه ژى "ئێك ژ كێشه و بابه‌تێن دهێته چاڤه‌رێكرن د سه‌ره‌دانا لوید ئۆستن وه‌زیرێ به‌رگریێ یێ ئه‌مریكا دا بۆ ئسرائیلێ بهێته گه‌نگه‌شه‌كرن، سیناریۆیا ئسرائیلێ بۆ شه‌ڕی ل سه‌ر پتر ژ به‌ره‌یه‌كێ یه، چ ل گه‌ل كه‌رتێ غه‌زه ل باشوورى یان حزبوللا یا لوبنانى ل باكۆرى زێده‌بارى برێڤه‌برنا دوسیه‌یا گرتیێن ل ده‌ف حه‌ماس".
زێده ژى كریه "ئه‌ڤ سیناریۆیه ب دروستى ل گه‌ل سه‌ره‌دانا جه‌یك سۆلیڤان شیره‌تكارێ ئێمناهیا نیشتیمانى یا ئه‌مریكا بۆ تێل ئه‌ڤیڤێ ل ئه‌ینیا بۆرى ده‌ستپێكربوو، سۆلیڤان قووناغێن جودا جودا یێن شه‌ڕى ل غه‌زه و پاشه‌رۆژا وێ ل گه‌ل مه‌زنه به‌رپرسێن سوپایێ ئسرائیلێ و ب تایبه‌ت سه‌رۆك ئه‌ركانێ سوپایێ ئسرائیلێ به‌حسكربوو".
ئه‌مریكا چ ژ ئسرائیلێ دخوازیت؟
ئه‌مریكا دیتنه‌كا جودا بۆ پاشه‌رۆژا غه‌زه هه‌یه و دو داخوازیێن سه‌ره‌كى ژ ئسرائیلێ كرینه.
ئه‌و رۆژنامه‌یا ئسرائیلى ئاشكرا دكه‌ت "كارگێریا ئه‌مریكى خۆڤه‌كێشانه‌كا ئسرائیلى یا قووناغ ب قووناغ ژ غه‌زه هه‌روه‌سا كێمكرنا ئسرائیلێ بۆ هێزێن خۆ ل غه‌زه دخوازیت، ل گه‌ل چوونێ بۆ قووناغا (ج) ئه‌و ژى پێكئینانا ده‌ڤه‌ره‌كا دابڕایى یه دناڤبه‌را ئسرائیلى و فله‌ستینیان دا ل غه‌زه و ب تایبه‌ت ل لایێن باكۆر و رۆژهه‌لاتێ كه‌رتێ غه‌زه، سه‌ره‌راى وێ چه‌ندێ كو واشنتۆن نه هند یا گه‌رمه بۆ وێ گاڤێ و ب دروستى هویركاتیێن وێ نزانیت".
راپۆرتێ زێده ژى كریه "د وى ده‌مى دا، دێ رێك ب ئسرائیلیان هێته دان ژ بۆ ده‌وروبه‌رێن غه‌زه د ده‌مێ چه‌ند هه‌یڤان دا بڤه‌گه‌ڕن ل گه‌ل رێكپێدانێ ب فله‌ستینیان ل باكۆرێ كه‌رتێ غه‌زه بۆ ڤه‌گه‌ڕیانێ بۆ جهێن خۆ زێده‌بارى كاركرنێ ل سه‌ر دوباره ئاڤاكرنا غه‌زه".
قووناغا پشتى شه‌ڕى
ئه‌و رۆژنامه‌یه به‌حسێ هه‌بوونا ناكۆكیان دناڤبه‌را ئه‌مریكا و ئسرائیلێ دا ل دۆر پاشه‌رۆژا كه‌رتێ غه‌زه پشتى ب دویماهیك هاتنا شه‌ڕى دكه‌ت.
قووناغا پشتى شه‌ڕى ب قووناغا (د) هاتیه بناڤكرن، ئانكۆ یا گرێدایه ب كونترۆلكرنا غه‌زه و خۆبه‌رهه‌ڤكرنێ بۆ ده‌ستپێكرنا پرۆسێسا سیاسى كو ببیته ئه‌گه‌رێ رێككه‌فتنا دناڤبه‌را ئسرائیلێ و فله‌ستینێ دا ل سه‌ر بنیاتێ ’چاره‌سه‌ریا دو ده‌وله‌تان’.
"برێڤه‌برنا كه‌رتێ غه‌زه دێ ب رێكا رێككه‌فتنێ دناڤبه‌را ئسرائیلێ و ئه‌مریكا و مسرێ دا رێككه‌فتن ل سه‌ر هێته كرن"، راپۆرت زێده دكه‌ت.
واشنتۆن داخوازا زێده‌كرنا هاریكاریێن مرۆڤایه‌تى و فریاگۆزارى بۆ كه‌رتێ غه‌زه هه‌روه‌سا كێمكرنا زیانێن دگه‌هنه مه‌ده‌نیێن فله‌ستینى دكه‌ت.
شه‌ڕێ ئسرائیل و حزبوللا
هه‌ر ژ ده‌ستپێكا شه‌ڕێ حه‌ماس و ئسرائیلێ ل 7ى ئوكتۆبه‌را بۆرى و تا نوكه، ئالۆزى و په‌ڤچوون ل باشوورێ لوبنانێ دناڤبه‌را ئسرائیلێ و حزبوللا دا رویدانه و حزبوللا پتر ژ جاره‌كێ مووشه‌ك ئاراسته‌ى ئسرائیلێ كرینه و د به‌رانبه‌ر دا ئسرائیلێ به‌رسڤ دایه.
ئه‌و رۆژنامه‌یا ئسرائیلى زه‌لال دكه‌ت كو ئه‌مریكا ژ ئسرائیلێ دخوازیت یا ب سه‌بر بیت ل دۆر بابه‌تێ ده‌ستپێكرنا شه‌ڕى ل سه‌ر حزبوللا یا لوبنانى، ئه‌ڤ چه‌نده ژ بۆ رێگریێ ل به‌رپابوونا شه‌ڕه‌كێ هه‌رێمایه‌تى.
زێده ژى كریه "یواف گالانت وه‌زیرێ به‌رگریێ یێ ئسرائیلێ داخواز ژ جه‌یك سۆلیڤان شیره‌تكارێ ئاسایشا نیشتیمانى یا ئه‌مریكى كریه كو د رێره‌وێ دپلۆماسى دا به‌رده‌وام بیت ب ئارمانجا بجهئینانا بڕیارا نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى یا ژماره 1701 كو ل گۆره‌ى وێ پێدڤیه حزبوللا بۆ پشتى رویبارێ لیتانى بڤه‌گه‌ڕیت".
راپۆرتا وێ رۆژنامه‌یێ ئه‌و چه‌نده ژى نه‌ڤه‌شارتیه كو "چاڤه‌رێ دهێته كرن ئه‌مریكا و به‌رپرسێن ئسرائیلى گۆتوبێژان ل دۆر ئازادیا هاتنوچوونا ده‌ریایى د ده‌ریایا سۆر دا بكه‌ن، ئه‌ڤ چه‌نده وه‌كى ئاریشه‌یه‌كا نێڤده‌وله‌تى و نه ب تنێ هه‌رێمایه‌تى، ئه‌ڤ چه‌نده زێده‌بارى گرنگیا كاركرنێ ل سه‌ر پێكئینانا هێزه‌كا فره‌ره‌گه‌ز ژ بۆ پاراستنا ئازادیا هاتنوچوونا ده‌ریایى د ده‌ریایا سۆر دا".
وێ رۆژنامه‌یا ئسرائیلى د راپۆرتا خۆ یا درێژ دا، داخواز ژ سه‌ركرده‌یێن ئسرائیلێ كریه كو گوهداریا داخوازیێن كارگێریا ئه‌مریكى ل دۆر ده‌ستهه‌لاتا فله‌ستینى ل كه‌رتێ غه‌زه هه‌روه‌سا پێشكێشكرنا هاریكاریێن مرۆڤایه‌تى بۆ خه‌لكێ غه‌زه بكه‌ت.
هه‌ر ژ رۆژا 7ى ئوكتۆبه‌رێ تا نوكه شه‌ڕێ حه‌ماس و ئسرائیلێ به‌رده‌وامه، ل رۆژا 27ى ئوكتۆبه‌رێ ژى سوپایێ ئسرائیلێ ئوپه‌راسیۆنا عه‌ردى ل سه‌ر كه‌رتێ غه‌زه ده‌ستپێكریه.
حه‌ماسێ ل رۆژا 7ى ئوكتۆبه‌رێ ئوپه‌راسیۆنا تۆفانا ئه‌قسایێ ل دژى ئسرائیلێ ده‌ستپێكربوو و تێدا ب هزاران مووشه‌ك ئاراسته‌ى ئیسرائیلێ كربوون هه‌روه‌سا هنده‌ك چه‌كدارێن وێ چووبوونه دناڤ باژێڕكێن ئسرائیلى یێن نزیكى كه‌رتێ غه‌زه دا، د وێ ئوپه‌راسیۆنێ دا نزیكى 1200 ئسرائیلیان گیانێ خۆ ژده‌ستدابوون زێده‌بارى برینداربوونا ژماره‌یه‌كا دى و ره‌ڤاندنا حه‌ماسێ بۆ نزیكى 250 ئسرائیلیان.
به‌رى نزیكى سێ حه‌فتیان ئاگربه‌سته‌ك دناڤبه‌را حه‌ماس و ئسرائیلێ دا ب ناڤبه‌ینكاریا ئه‌مریكا، قه‌ته‌ر و مسرێ هاتبوو راگه‌هاندن و بۆ ده‌مێ حه‌فتیه‌كێ به‌رده‌وام ببوو و تێدا هه‌ردو لایه‌نان ژماره‌یه‌كا گرتیان و بارمته‌یان ئازادكربوون، لێ ل ده‌ستپێكا ڤێ هه‌یڤێ جاره‌كا دى ئۆپه‌راسیۆنێن له‌شكه‌رى ده‌ستپێكرنه‌ڤه.
ل گۆره‌ى ساخله‌میا غه‌زه، هه‌ر ژ ده‌ستپێكا شه‌ڕى و تا نوكه 19088 فله‌ستیان د شه‌ڕى دا گیانێ خۆ ژده‌ستداینه كو رێژه‌یا 70% ژ وان ژن و زارۆكن، هه‌روه‌سا 51 هزار فله‌ستینیێن دى د شه‌ڕى دا بریندار بووینه.
هنده‌ك راپۆرتان به‌رى نوكه ئاماژه دابوونه وێ چه‌ندێ كو ئه‌مریكا ل گه‌ل وێ چه‌ندێ یه ده‌ستهه‌لاتا فله‌ستینى ل پاشه‌رۆژێ كه‌رتێ غه‌زه برێڤه‌ببه‌ت و نه‌ك ئسرائیل یان حه‌ماس، د به‌رانبه‌ر دا بێنیامین نه‌ته‌نیاهۆ سه‌رۆكوه‌زیرێ ئسرائیلێ د دویماهیك داخۆیانیێن خۆ دا دوپاتى ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كربوو كو ئسرائیل پشتى شه‌ڕى دێ هێزێن خۆ ل كه‌رتێ غه‌زه هێلیت و ناهێلیت ئه‌و ده‌ڤه‌ره بكه‌ڤیته د ده‌ستێن ده‌ستهه‌لاتا فله‌ستینێ دا.
